به احتمال زیاد واژه «چلغوز» را زیاد شنیده اید یا حتی ممکن است خودتان هم آن را در گفتار روزانه خود به کار گرفته باشید. این کلمه در میان عموم مردم بیشتر برای مسخره کردن استفاده می شود. اما باید بدانید که برخلاف استفاده سخیفی که از آن می شود، چلغوز بسیار ارزشمند است و هر کلیوگرم از آن حدود یکصدهزار تومان قیمت دارد.
چلغوز چیست؟ یک دانه خوراکی شبیه به تخمه آفتابگردان است که طعمی مشابه بادام و پسته دارد و از درخت چلغوز که نوعی صنوبر سوزنی شکل است به دست می آید. این دانه خوراکی سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع مفید و همچنین اسید های آمینه ضروری برای بدن است و بومی کشورهای افغانستان و پاکستان بشمار می رود. اما در استان خراسان نیز به وفور یافت می شود.
چلغوز که در فروشگاه های خشکبار یافت می گردد، دانه‌ای قهوه ای رنگ و شبیه هسته خرماست. برای مصرف این دانه، باید آن را تفت دهید تا دانه پوسته باز شده و دانه هویدا شود.
روغن چلغوز همچون روغن زیتون از افزایش کلسترول بد خون جلوگیری کرده و سرخرگ‌ها را از آسیب حفظ می‌کند و از حملات قلبی می‌کاهد. به دلیل کمک به کاهش تری‌گلیسیرید خون برای کبد بسیار مفید است.
همچنین به جهت فیبر و چربی بالا کاهنده موثر اشتها بشمار می رود. پتاسیم و منگنز آن به تعادل فشار خون کمک کرده و منیزیم این دانه از بی‌خوابی‌های شبانه می‌کاهد و دردهای عضلانی، خستگی مفرط، تنش و اضطراب را بر‌طرف می‌کند.
چلغوز به دلیل دارا بودن ویتامین های A، E و K برای شادابی و سلامت پوست و تقویت چشم مفید است. نیاسین یا همان ویتامین B3 آن برای تقویت حافظه و حفظ شادابی روح و روان موثر است و آهن گیاهی آن به اکسیژن رسانی سلول‌ها و بافت های بدن کمک می‌کند.
خصوصیات تغذیه ای و درمانی چلغوز تقریبا با انواع مغزهای آجیلی برابری می‌کند، اما ویژگی قابل توجه، میزان بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی چلغوز است که می‌تواند رادیکال‌های مضر حاصل از واکنش‌های مخرب بدن را به‌طور نسبی خنثی کند.