احکام روزه

سئوال 1_ روزه چگونه عبادتی است؟ جواب_ عبادتی است که انسان برای انجام فرمان خدا، از اذان صبح تا اذان مغرب، از چیزهایی که روزه را باطل می کند خودداری نماید. 

س 2_ آیا لازم است نیت روزه را بر زبان آورده و از قلب گذراند؟ ج_ لازم نیست انسان نیت روزه را بر زبان آورده یا از قلب خود بگذراند. مثلا بگوید: فردا روزه می گیرم. 
س 3_ در صحت روزه چه چیزی، کفایت می کند؟ ج_ اگر برای انجام فرمان خدا از اذان صبح تا اذان مغرب، کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد کافی است. 
س 4_ برای آن که یقین کند، تمام مدت روزه بوده، چه کاری لازم است انجام دهد؟ ج_ برای آن که یقین کند، تمام این مدت روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری نیز بعد از اذان مغرب از انجام کاری که روزه را باطل می کند، خودداری می نماید. 
س 5_ آیا انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان، برای روزه فردا نیت کند؟ ج_ انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان، برای روزه فردا نیت کند. 
س 6_ بهتر است نیت روزه را چگونه انجام داد؟ ج_ بهتر است که شب اول ماه، نیت روزه همه ماه را بنماید. 
س 7_ وقت نیت روزه ماه رمضان، چه هنگامی است؟ ج_ وقت نیت روزه ماه رمضان از اول شب تا اذان صبح. 
س 8_ وقت نیت روه مستحب، چه هنگامی است؟ ج_ از اول شب است تا هنگامی که به اندازه نیت کردن به اذان مغرب، وقت مانده باشد. بنابراین اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد و نیت روزه مستحب کند، روزه او صحیح است. 
نیّت

س 9_ کسی که پیش از اذان صبح بدون نیت روزه، خوابیده است در چه صورت روزه او صحیح است؟ ج_ اگر پیش از ظهر بیدار شود و نیت کند، روزه او صحیح است. چه روزه واجب باشد، چه مستحب. 
س 10_ اگر بعدازظهر بیدار شد، چه وظیفه ای دارد؟ ج_ اگر بعدازظهر بیدار شود، نمی تواند نیت روزه واجب نماید. 
س 11_ اگر بخواهد غیر از روزه ماه رمضان روزه دیگری بگیرد، چه وظیفه ای دارد؟ ج_ باید آن را معین نماید. مثلاً نیت کند روزه قضا، یا روزه نذر می گیرم. 
س 12_ آیا لازم است در ماه رمضان، نیت کند، روزه ماه رمضان می گیرم؟ ج_ در ماه رمضان، لازم نیست نیت کند، روزه ماه رمضان می گیرم. 
س 13_ اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت کند، روزه ماه رمضان حساب می شود. 
س 14_ اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نیت روزه غیر رمضان کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ نه روزه ماه رمضان حساب می شود و نه روزه ای که قصد کرده است. 
س 15_ اگر کسی به نیت روز اول ماه، روزه بگیرد، بعد بفهمد روز دوم یا سوم بوده، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ روزه او صحیح است. 
س 16_ اگر کسی پیش از اذان صبح، نیت کند و بیهوش شود و در بین روز به هوش آید، چه وظیفه ای دارد؟ ج_ بنا بر احتیاط مستحب روزه آن روز را، تمام نماید و قضای آن را نیز بجا آورد. 
س 17_ اگر پیش از اذان صبح، نیت کند و بخوابد و بعد از مغرب بیدار شود، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ روزه اش صحیح است. 
س 18_ اگر نداند یا فراموش کند، ماه رمضان است و پیش از ظهر متوجه شود چه وظیفه ای دارد؟ ج_ چنانچه کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد باید نیت کند و روزه او صحیح است. 
س 19_ اگر کاری که روزه را باطل می کند انجام داده باشد یا بعد از ظهر متوجه شود ماه رمضان است، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ روزه او باطل می باشد، ولی باید تا مغرب امساک کند. یعنی کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد و بعد از ماه رمضان نیز آن را قضا نماید. 
س 20_ اگر بچه، پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود، چه وظیفه ای دارد؟ ج_ باید روزه بگیرد.
س 21_ اگر بعد از اذان بالغ شود، چه وظیفه ای دارد؟ ج_ اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست خواه نیت روزه، قبلاً کرده باشد یا نه و خواه قبل از ظهر مفطری انجام داده باشد یا خیر. 
س 22_ اگر بعد از اذان بالغ شود، بنا بر احتیاط مستحب چه تکلیفی دارد؟ ج_ احتیاط مستحب است که اگر قبل از فجر نیت روزه کرده باشد و تا قبل از ظهر مفطری انجام نداده باشد، روزه آن روز را بگیرد. 
س 23_ کسی که برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده، آیا می تواند روزه مستحب بگیرد؟ ج_اگر روزه مستحب بگیرد، اشکال ندارد. 
س 24_ اگر کسی روزه قضا داشت، آیا می تواند روزه مستحبی بگیرد؟ ج_ کسی که روزه قضا دارد، نمی تواند روزه مستحبی بگیرد. 
س 25_ کسی که روزه قضا دارد، چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ اگر پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحب او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه قضا برگرداند. 
س 26_ اگر بعد از ظهر متوجه شود، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ روزه او باطل است. 
س 27_ اگر غیر از روزه ماه رمضان، روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج_ اگر غیر از روزه ماه رمضان، روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، مثلا نذر کرده باشد، روز معینی روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزه اش باطل است. 
س 28_ اگر نداند روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، آیا روزه اش اشکال پیدا می کند؟ ج_ چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت کند روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد. 
س 29 _ اگر برای روزه واجب غیر معینی مانند روزه کفاره، عمداً تا نزدیک ظهر نیت نکند، آیا روزه اش اشکال پیدا می کند؟ ج _ اشکال ندارد. 
س 30 _ اگر پیش از نیت، تصمیم داشته باشد که روزه نگیرد یا تردّد داشته که بگیرد یا نه، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر نیت کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه او صحیح است. 
س 31 _ اگر در ماه رمضان، پیش از ظهر کافر مسلمان شود و چیزی نیز نخورده باشد، آیا روزه او در آن روز صحیح است؟ ج _ روزه او صحیح نیست. حتی اگر نیت روزه را نیز قبل از ظهر کرده باشد. 
س 32 _ اگر بیماری پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد، نسبت به روزه آن روز چه تکلیفی دارد؟ ج _ بنابر احتیاط مستحب نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد. 
س 33 _ اگر بیمار بعد از ظهر خوب شود، نسبت به روزه آن روز چه وظیفه ای دارد؟ ج _ اگر بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روز بر او واجب نیست. 
س 34 _ در روزی که انسان شک دارد. آخر ماه شعبان است یا اول ماه رمضان، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ واجب نیست روزه بگیرد. 
س 35 _ اگر بخواهد روزه بگیرد، آیا می تواند نیت روزه ماه رمضان بنماید؟ ج _ نمی تواند نیت روزه ماه رمضان کند. 
س 36 _ آیا در روزی که شک دارد آخر ماه شعبان است یا اول ماه رمضان، می تواند بنابر احتیاط مستحب نیت کند که اگر ماه رمضان است، روزه ماه رمضان و اگر ماه رمضان نیست، روزه قضا یا مانند آن باشد؟ ج _ نمی تواند. 
س 37 _ در این صورت چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید نیت روزه قضا یا مستحب و یا مانند آن بنماید. 
س 38 _ اگر در روزی که مردد است، آخر رمضان است یا اول شعبان، روزه قضایی بگیرد یا مستحب، و بعد معلوم شود اول رمضان بوده، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه ماه رمضان حساب می شود. 
س 39 _ اگر روزی را که شک دارد آخر ماه شعبان است یا اول ماه رمضان، به نیت روزه قضا یا روزه مستحب و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز، بفهمد ماه رمضان است، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید نیت روزه ماه رمضان کند. 
س 40 _ اگر در روزه واجب معینی،مانند روزه ماه رمضان مردّد شود که روزه خود را باطل کند یا نه، یا قصد کند روزه را باطل کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ بنابر احتیاط، روزه اش باطل می شود. اگر چه از قصدی که کرده، توبه نماید و کاری که روزه را باطل می کند، انجام ندهد. 
س 41 _ اگر کسی به جهت رخ دادن کاری که نداند روزه را باطل می کند یا نه، مردد شود، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ اگر کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده، روزه اش صحیح است، در صورتی که تردّد در صحت روزه موجب تردد در نیت روزه نشود. 
س 42 _ اگر در روزه واجبی که وقت آن معین نیست. مانند روزه کفاره، قصد کند کاری که روزه را باطل می کند، انجام دهد، یا مردّد شود به جا آورد یا نه، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _چنانچه به جا نیاورد و پیش از ظهر دوباره نیت روزه کند، روزه او صحیح است و در روزه مستحب تا قبل از مغرب اگر نیت کند صحیح است. 
 

چیزهایی که روزه را باطل می کند 
س 43 _ چند چیز روزه را باطل می کند؟ ج _ نه چیز روزه را باطل می کند. 
س 44 _ اول و دوم از چیزهایی که روزه را باطل می کند، کدام است؟ ج _ اول: خوردن و آشامیدن. دوم: جماع.

س 45 _ سوم و چهارم از چیزهایی که روزه را باطل می کند، چیست؟ ج _ سوم: استمناء، یعنی انسان با خود کاری کند که منی از او بیرون آید. 
چهارم: دروغ بستن به خدا، پیامبر _ صلی الله علیه و آله و سلم _ و ائمه _علیهم السلام _ و حضرت زهرا سلام الله علیها.

  س 46 _ مورد پنجم و ششم از چیزهایی که روزه را باطل می کند، کدام است؟ ج _ پنجم: رساندن غبار غلیظ به حلق. 
ششم: فرو بردن تمام سر در آب.

س 47 _ هفتمین و هشتمین موردی که روزه را باطل می کند، کدام است؟ ج _ هفتم: باقی ماندن بر جنابت، حیض و نفاس تا اذان صبح. 
هشتم: اماله کردن با چیز روان.

س 48 _ نهمین موردی که باعث ابطال روزه می شود کدام است؟ ج _ نهمین: قی کردن.    

  1 _ خوردن و آشامیدن 
س 49 _ آیا خوردن و آشامیدن عمدی روزه را باطل می کند؟ ج _ اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد و یا بیاشامد، روزه او باطل می شود. چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مانند نان و آب و چه معمول نباشد مانند: خاک و شیره درخت، کم باشد یا زیاد. 
س 50 _ اگر روزه دار مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، آیا روزه او باطل می شود؟ ج _ حتی اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان برده و رطوبت آن را فرو برد روزه او باطل می شود. مگر رطوبت مسواک در آب دهان طوری مخلوط گردد که رطوبت خارجی به آن گفته نشود. 
س 51 _ اگر در هنگام غذا خوردن بفهمد صبح شده، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد، روزه اش باطل است و کفاره نیز بر او واجب می شود. 
س 52 _ اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل نمی شود. 
س 53 _ استعمال آمپول هایی که به جای غذا به کار می رود آیا برای روزه دار اشکال دارد؟ ج _بنابر احتیاط مستحب روزه دار از استعمال آمپولی که به جای غذا به کار می رود خودداری کند. 
س 54 _ آیا تزریق آمپول های دیگر نیز اشکال دارد؟ ج _ تزریق آمپول های دیگر اشکال ندارد و روزه را باطل نمی کند. 
س 55 _ اگر روزه دار چیزی را که لای دندان مانده است، عمداً فرو ببرد، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل می شود. 
س 56 _ کسی که روزه می گیرد، آیا لازم است پیش از اذان دندان هایش را خلال کند؟ ج _ لازم نیست پیش از اذان دندان هایش را خلال کند. 
س 57 _ آگر روزه دار بداند و یا اطمینان داشته باشد، غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می رود، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ چنانچه خلال نکند و چیزی از آن فرو رود، بنابر احتیاط روزه اش باطل می شود. 
س 58 _ آیا فرو بردن آب دهان، روزه را باطل می کند؟ ج _ فرو بردن آب دهان، اگر چه به جهت خیال کردن ترشی و مانند آن، در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی کند. 
س 59 _ آیا فرو بردن اخلاط سر و سینه اشکال دارد؟ ج _ فرو بردن اخلاط سر و سینه که به فضای دهان نرسیده، اشکال ندارد. 
س 60 _ اگر اخلاط سر و سینه وارد فضای دهان گردید چه وظیفه ای داریم؟ ج _ اگر داخل فضای دهان شود، بنابر احتیاط نباید آن را فرو برد. 
س 61 _ اگر روزه دار به قدری تشنه شود که تحمل آن برای او حرج باشد یا بترسد از تشنگی ضرری به او برسد، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ می تواند به اندازه ای که مرد نجات پیدا کند، آب بیاشامد. ولی روزه او باطل می شود و اگر ماه رمضان باشد باید در بقیه روز، از بجا آوردن کاری که روزه را باطل می کند خودداری نماید و سپس آن را قضا نماید. 
س 62 _ جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند آن که معمولاً به حلق نمی رسد، چه حکمی دارد؟ ج _ اگر چه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمی کند. 
س 63 _ اگر بداند جویدن غذا یا چشیدن آن به حلق می رسد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ اگر انسان از اول بداند به حلق می رسد، روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بگیرد و کفاره نیز لازم است. 
س 64 _ آیا انسان می تواند برای ضعف، روزه را بخورد؟ ج _ انسان نمی تواند برای ضعف، روزه را بخورد. ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.    

  2 _ جماع 
س 65 _ آیا جماع، روزه را باطل می کند؟ ج _ جماع (نزدیکی و مقاربت) روزه را باطل می کند. اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه، داخل شود و منی بیرون نیاید. 
س 66 _ اگر کمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منی بیرون نیاید، روزه چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه باطل نمی شود. 
س 67 _ اگر شک کند، به اندازه ختنه گاه، داخل شده یا نه. روزه چه حکمی پیدا می کند؟ ج _روزه او صحیح است. 
س 68 _ اگر فراموش کند روزه است و جماع نماید، یا او را به جماع مجبور نمایند، طوری که در اختیار و به فعل او نباشد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه او باطل نمی شود. 
س 69 _ چنانچه در بین جماع یادش بیاید، یا دیگر مجبور نباشد، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید فوراً از حال جماع خارج شود و اگر ادامه دهد، روزه او باطل است.    

  3 _ استمناء 
س 70 _ آیا استمناء باعث ابطال روزه می شود؟ ج _ اگر روزه دار استمناء کند، یعنی با خود کاری کند که منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود. 
س 71 _ آیا بیرون آمدن منی در حال بی اختیاری باعث ابطال روزه می گردد؟ ج _ اگر بی اختیار منی از او بیرون آید، روزه اش باطل نیست. 
س 72 _ اگر کسی کاری کند که بی اختیار، منی از او بیرون آید، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل می شود. 
س 73 _ هر گاه روزه دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم می شود، آیا لازم است از خواب رفتن جلوگیری کند؟ ج _ واجب نیست از خواب رفتن خودداری کند و اگر بخوابد، روزه اش باطل نمی شود. 
س 74 _ اگر روزه دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، آیا لازم است از بیرون آمدن آن جلوگیری کند؟ ج _ واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری کند. 
س 75 _ روزه داری که محتلم شده چه اعمالی باید انجام دهد؟ ج _ می تواند بول کند و استبراء نماید. اگر چه بداند بر اثر بول یا استبراء باقیمانده منی از مجرا بیرون می آید. 
س 76 _ روزه داری که محتلم شده، در هنگام غسل، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ اگر بداند منی در مجرا مانده و چنانچه پیش از غسل بول نکند، بعد از غسل منی از او بیرون می آید، بنابر احتیاط مستحب، باید پیش از غسل، بول کند. 
س 77 _ اگر کسی به قصد بیرون آمدن منی با کسی بازی و شوخی کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ اگر چه منی از او بیرون نیاید، بنابر احتیاط روزه او باطل می شود. 
س 78 _ اگر روزه دار، بدون قصد بیرون آمدن منی، با کسی بازی و شوخی کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ چنانچه اطمینان دارد که منی از او خارج نمی شود، اگر چه اتفاقاً منی بیرون آید، روزه او صحیح است. ولی اگر اطمینان ندارد، در صورتی که منی از او بیرون آید، روزه اش باطل است. 

  
 4 _ دروغ بستن به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 
س 79 _ حکم دروغ بستن عمدی توسط روزه دار، به خدا، پیامبر و ائمه علیهم السلام چیست؟ج _ اگر روزه دار به گفتن یا نوشتن یا اشاره و یا مانند آن، به خدا یا پیامبران یا ائمه اطهار علیهم السلام عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگوید: دروغ گفتم یا توبه کند، روزه او باطل است. 
س 80 _ حکم نسبت دادن دروغ به حضرت زهرا سلام الله علیها، چیست؟ ج _ بنابر احتیاط واجب دروغ به حضرت زهرا سلام الله علیها را نیز ترک نماید، زیرا که همین حکم را دارد. 
س 81 _ برای نقل کردن خبری که نمی داند راست است یا دروغ، چگونه باید عمل کند؟ ج _ اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست است یا دروغ، نقل کند، بنابر احتیاط واجب باید از کسی که آن خبر را گفته، یا از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده، نقل نماید و یا بگوید: «چنین روایت شده است». 
س 82 _ اگر روزه دار، چیزی را که با اعتقاد به راست بودن آن از قول خدا یا پیامبر و یا امام معصوم علیهم السلام نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _روزه اش باطل نمی شود. 
س 83 _ اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم روزه را باطل می کند و چیزی را که می داند دروغ است، به آنان نسبت دهد و بعد بفهمد آنچه گفته، راست بوده، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ بنابر احتیاط واجب،روزه آن روز را قضا کند. 
س 84 _ اگر کسی، دروغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا یا پیامبر و یا ائمه اطهار علیهم السلام نسبت دهد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل می شود. ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته به نحو حکایت، نقل کند، روزه اش باطل نمی شود. 
س 85 _ اگر از روزه دار را بپرسند: آیا پیامبر چنین مطلبی فرموده اند؟ و او به جای « نه» عمداً «بله» بگوید و یا به جای «بله» عمداً « نه» بگوید و یا این کار را با اشاره انجام دهد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل می شود. 
س 86 _ اگر از قول خدا یا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حرف راستی نقل کند، بعد بگوید:«دروغ گفتم» یا در شب، دروغی به آنان نسبت دهد و فردای آن، که روزه می باشد، بگوید: «آنچه دیشب گفتم: راست است» روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش بنابر احتیاط باطل می شود.  

  5 _ رساندن غبار غلیظ به حلق 
س 87 _ رساندن غبار غلیظ به حلق چه حکمی دارد؟ ج _ رساندن غبار غلیظ به حلق، روزه را باطل می کند. چه غبار چیزی باشد که خوردن آن حلال است، مانند آرد و چه غبار چیزی باشد که خوردن آن حرام است، مانند خاک و بنابر احتیاط باید غباری را که غلیظ هم نیست، به حلق نرساند. 
س 88 _ اگر بر اثر باد، غبار غلیظی پیدا شود و انسان با این که متوجه است، مواظبت نکند و به حلق او برسد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل می شود. 
س 89 _ حکم رساندن بخار غلیظ، دود سیگار و تنباکو و مانند آن چیست؟ ج _ بنابر احتیاط واجب، روزه دار، بخار غلیظ، دود سیگار و تنباکو و مانند آن را به حلق نرساند. 
س 90 _ بخاری که در حمام وجود دارد به حلق برسد، آیا روزه اشکال پیدا می کند؟ ج _ بخاری که معمولاً در حمام است، اشکال ندارد. 
س 91 _ اگر کسی مواظبت نکند و غبار یا بخار یا دود و مانند آن داخل حلق شود، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ چنانچه یقین یا اطمینان داشته به حلق نمی رسد، روزه اش صحیح است و اگر گمان می کرده به حلق نمی رسد، بنابر احتیاط مستحب آن روزه را قضا کند. 
س 92 _ اگر روزه دار فراموش کند روزه است و مواظبت نکند یا بی اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل نمی شود.  

  6 _ فروبردن سر در آب 
س 93 _ اگر روزه دار تمام سر را در آب فرو برد، آیا روزه اش باطل می شود؟ ج _ اگر روزه دار، عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقی بدن او بیرون باشد، روزه اش بنابر احتیاط باطل می شود. 
س 94 _ اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه باطل نمی شود. 
س 95 _ اگر کسی نصف سرش را یک دفعه و نصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فرو برد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل نمی شود. 
س 96 _ حکم روزه کسی که شک دارد تمام سر زیر آب رفته یا نه، چیست؟ ج _ اگر شک کند تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه اش صحیح است. 
س 97 _ اگر تمام سر زیر آب رفت ولی مقداری از موها بیرون مانده آیا روزه باطل می شود؟ ج _اگر تمام سر زیر آب برود، ولی مقداری از موها بیرون بماند، روزه باطل می شود.

  س 98 _ حکم فرو بردن سر در آب مضاف، چیست؟ 
ج _ بنابر احتیاط واجب، سر را در آب مضاف، فرو نبرد.

س 99 _ اگر روزه دار، بی اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد یا فراموش کند، روزه است و سر را در آب فرو برد، آیا روزه اش باطل می شود؟ 
ج _ روزه او باطل نمی شود.

  س 100 _ اگر کسی اطمینان داشته باشد، آب سر او را نمی گیرد و خود را در آب بیندازد و آب سر او را بگیرد، آیا روزه اش اشکال پیدا می کند؟ 
ج _ روزه اش اشکال پیدا نمی کند.

  س 101 _ اگر اطمینان نداشته باشد و خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ 
ج _ بنابر احتیاط واجب، روزه اش را قضا نماید.

  س 102 _ اگر فراموش کند روزه است و سر را در آب فرو برد یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد، چه وظیفه ای دارد؟ 
ج _ چنانچه در زیر آب یادش بیاید روزه است یا آن شخص دست خود را بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد، روزه او باطل است.

س 103 _ اگر فراموش کند روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او چه حکمی پیدا می کند؟ 
ج _ روزه و غسل او صحیح است.

س 104 _ اگر بداند روزه است و عمداً برای غسل، سر را در آب فرو برد، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ 
ج _ چنانچه روزه او، مانند روزه ماه رمضان یا واجب معین باشد، روزه و غسل او باطل است و اگر روزه مستحب یا روزه واجبی باشد که مانند روزه کفاره وقت معینی ندارد، غسل او صحیح و روزه باطل می باشد. 
س 105 _ اگر برای نجات کسی از غرق شدن، سر را در آب فرو برد، آیا روزه اش اشکال پیدا می کند؟ ج _ اگر چه نجات دادن او واجب است، ولی روزه اش باطل می شود.   

  7_ باقی ماندن بر جنابت، حیض و نفاس تا اذان صبح 
س 106 _ اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ اگر جنب، عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، روزه اش چنانچه در ماه رمضان و یا قضای آن باشد باطل است و بنابر احتیاط مستحب در روزه واجب معین نیز باطل می شود. اما در روزه واجب موسّع که وقت معینی ندارد و روزه مستحب باطل نیست. ولی بنابر احتیاط مستحب در این دو نیز غسل و یا تیمم را قبل از اذان صبح، انجام دهد. 
س 107 _ اگر در روزه واجبی مانند روزه ماه رمضان، که وقت معیّن دارد، تا اذان صبح غسل نکند و تیمم نیز ننماید، اما از روی عمد نباشد، مثلاً مانعی نگذارد غسل و تیمم کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش صحیح است. 
س 108 _ اگر کسی که جنب است و می خواهد روزه واجبی که وقت آن معیّن است بگیرد، مانند روزه ماه رمضان، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید تیمم کند و روزه بگیرد و روزه اش صحیح است، ولی بهتر است قضای آن را هم به جا آورد. 
س 109 _ اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید روزه آن روز را قضا نماید. 
س 110 _ اگر بعد از چند روز یادش بیاید، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید روزه روزهایی که یقین دارد جنب بوده قضا نماید. مثلاً اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید حداقل روزه سه روز را قضا کند. 
س 111 _ کسی که در شب ماه رمضان، برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می شود. 
س 112 _ اگر برای تیمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید تیمم نماید و روزه بگیرد و بهتر است قضای آن را به جا آورد. 
س 113 _ اگر برای آن که بفهمد وقت دارد یا نه، جستجو نماید و گمان کند به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _چنانچه تیمم کند، روزه اش صحیح است. 
س 114 _ اگر بدون جستجو گمان کند وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تیمم روزه بگیرد روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ بنابر احتیاط مستحب، روزه آن روز را قضا نماید. 
س 115 _ کسی که در شب ماه رمضان، جنب است و می داند اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی شود چه وظیفه ای دارد؟ ج _ نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می شود. 
س 116 _ هر گاه جنب در شب ماه رمضان، بخوابد و بیدار شود، آیا می تواند پیش از غسل بخوابد؟ ج _ جایز است پیش از غسل بخواب، البته اگر به بیدار شدن عادت داشته باشد. 
س 117 _ کسی که عادت ندارد بیدار شود، آیا می تواند پیش از غسل بخوابد؟ ج _ چنانچه نداشته باشد نیز می تواند بخوابد، در صورتی که احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد، پیش از اذان صبح بیدار می شود گر چه احتیاط در این است که دیگر نخوابد تا غسل نماید. 
س 118 _ کسی که در شب ماه رمضان، جنب است و می داند یا عادتش چنین است که اگر بخوابد، پیش از اذان صبح بیدار می شود؛ چنانچه تصمیم داشته باشد بعد از بیدار شدن، غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _روزه اش صحیح است. 
س 119 _ کسی که در شب ماه رمضان، جنب است و می داند یا عادتش چنین است که اگر بخوابد، پیش از اذان صبح بیدار می شود چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ اگر در غفلت مقصّر باشد بنابر احتیاط واجب قضای روزه آن روز را بگیرد و اگر قاصر باشد، احوط استحبابی است. 
س 120 _ کسی که در شب ماه رمضان، جنب است و می داند یا احتمال می دهد، اگر بخوابد، پیش از اذان صبح بیدار می شود؛ چنانچه بعد از بیدار شدن غسل کند یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد. 
س 121 _ اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد، سپس بیدار شود و بداند یا عادتش چنین باشد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح، بیدار می شود و تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید روزه آن روز را قضا کند و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم با کیفّیت مذکور بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، قضا بر او واجب می شود و بنابر احتیاط مستحب، کفّاره هم بدهد.

س 122_ آیا لازم است خوابی را که در آن محتلم شده، خواب اول حساب کند؟ ج _ لازم نیست خوابی را که در آن محتلم شده، خواب اول حساب کند. اگر چه بهتر است. پس اگر بیدار شود و ببیند جنب است و دوباره بخوابد و بداند یا عادت اش چنین باشد که بیدار می شود و تصمیم داشته باشد بعد از بیدار شدن، غسل کند، چنانچه تا اذان خواب بماند بنابر احتیاط متسحب قضای آن روز را بگیرد. 
س 123 _ اگر دوباره بیدار شود و بداند یا عادت اش چنین است که اگر بخوابد بیدار می شود و تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، در صورتی که باز هم بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید قضای آن روز را بگیرد و بنابر احتیاط مستحب کفّاره نیز لازم است. 
س 124 _ اگر روزه دار در روز محتلم شود، آیا واجب است فوراً غسل کند؟ ج _ واجب نیست فوراً غسل کند، گر چه بهتر می باشد. 
س 125 _ هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ اگر چه بداند پیش از اذان صبح محتلم شده، روزه او صحیح است. 
س 126 _ کسی که تا اذان صبح بر جنابت بماند آیا می تواند آن روز را به نیّت قضای ماه رمضان روزه بگیرد؟ ج _ نمی تواند آن روز را به نیت قضای ماه رمضان روزه بگیرد. اگر چه بقا بر جنابت از روی عمد نباشد. 
س 127 _ کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده چه وظیفه ای دارد؟ ج _ چنانچه وقت قضای روز تنگ است، مثلاً پنج روز، روزه قضای ماه رمضان دارد و پنج روز نیز به ماه رمضان مانده است. بنابر احتیاط، آن روز را روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان نیز دوباره آن را به جا آورد و اگر وقت قضای روزه تنگ نیست، روزه او باطل است. 
س 128 _ اگر در روزه واجب، غیر از روزه ماه رمضان و قضای آن، تا اذان صبح جنب بماند ولی از روی عمد نباشد، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ چنانچه وقت آن روزه معین است، مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگیرد، روزه اش صحیح است و اگر مانند روزه کفاره وقت آن معین نیست، بنابر احتیاط مستحب روزه دیگری را روزه بگیرد. 
س 129 _ اگر زن در ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است، عمداً تیمم نکند، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه اش باطل است و بنابر احتیاط مستحب در قضای ماه رمضان و در هر روزه واجب معین نیز مسأله چنین می باشد. 
س 130 _ اگر شخص جنب یا زنی که پیش از اذان صبح، از حیض یا نفاس پاک می شود، برای غسل وقت نداشته باشد، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ چنانچه بخواهد روزه بگیرد، باید تیمم نماید و روزه اش بنابر اقوی صحیح است، چه روزه ماه رمضان باشد یا واجب معین یا واجب غیر معین یا مستحب. 
س 131 _ اگر زن نزدیک اذان صبح، از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد یا بعد از اذان بفهمد پیش از اذان پاک شده بود، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ چنانچه روزه ای که می گیرد، مانند روزه ماه رمضان واجب باشد، صحیح است. و هم چنین اگر روزه مستحب یا روزه ای باشد که مانند روزه کفّاره وقت آن معین نیست. بنابر اقوی روزه اش صحیح است. 
س 132 _ اگر زن بعد از اذان صبح، از خون یا نفاس پاک شود یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ اگر چه نزدیک مغرب باشد روزه او باطل است. 
س 133 _ اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه او چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ روزه هایی که گرفته صحیح است. 
س 134 _ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان صبح غسل نکند، آیا روزه اش باطل می شود؟ ج _ روزه اش باطل است. ولی چنانچه کوتاهی نکند، مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه باز شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان صبح غسل نکند، روزه اش صحیح است. 
س 135 _ روزه زنی که در حال استحاضه است، در چه صورتی صحیح است؟ ج _ اگر غسل های خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گفته شد به جا آورد، روزه او صحیح است. س 136 _ کسی که مس میّت کرده، آیا می تواند بدون غسل، روزه بگیرد؟ ج _ کسی که مس میّت کرده، یعنی جایی از بدن خود را به بدن میّت رسانده، می تواند بدون غسل مس میّت، روزه بگیرد و اگر در حال روزه نیز میّت را مس نماید، روزه او باطل نمی شود.  

  8 _ اماله کردن 
س 137 _ آیا اماله کردن موجب ابطال روزه می شود؟ ج _ اماله کردن با چیز روان، اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه او باطل می کند. 
س 138 _ حکم اماله کردن با چیزی که روان نیست، چه می باشد؟ ج _ چیزی که روان نیست اشکال ندارد، گر چه اجتناب از آن بهتر است.  

  9 _ قی کردن 
س 139_ در چه صورتی قی کردن باعث ابطال روزه می شود؟ ج _ هر گاه روزه دار عمداً قی کند، اگر چه بر اثر بیماری و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل می شود. 
س 140 _ اگر قی کردن سهواً یا از روی بی اختیاری صورت گیرد، آیا روزه اشکال پیدا می کند؟ ج _ اگر سهواً یا بی اختیار باشد، اشکال ندارد. 
س 141 _ اگر در شب ماه رمضان چیزی بخورد که می داند به جهت خوردن آن، در روز بی اختیار قی می کند، چه تکلیفی متوجه اوست؟ ج _ بنابر احتیاط واجب، روزه آن روز را قضا نماید. 
س 142 _ اگر روزه دار بتواند از قی کردن خودداری کند، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ چنانچه برای او ضرری نداشته باشد، بنابر احتیاط مستحب از قی کردن خودداری نماید.

  س 143 _ اگر حشره ای در گلوی روزه دار رود، روزه اش چه حکمی پیدا می کند؟ ج _ چنانچه ممکن باشد باید آن را بیرون آورد و روزه او باطل نمی شود. 
س 144 _ اگر بداند که بیرون آوردن حشره باعث قی کردن می شود، چه وظیفه ای متوجه اوست؟ ج _ اگر بداند که به سبب بیرون آوردن آن، قی می کند، واجب نیست آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است. 
س 145 _ اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به حلق یادش بیاید روزه است. چه وظیفه ای دارد؟ ج _ چنانچه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است. 
س 146 _ اگر روزه دار یقین داشته باشد که بر اثر آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می آید آیا می تواند عمداً آروغ بزند؟ ج _ نباید عمداً آروغ بزند ولی اگر یقین نداشته باشد، اشکال ندارد. 
س 147 _ اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، چه وظیفه ای دارد؟ ج _ باید آن را بیرون بریزد. 
س 148 _ اگر بی اختیار چیزی را که بر اثر آروغ زدن فرو ببرد آیا روزه اش اشکال پیدا می کند؟ ج _ اگر بی اختیار فرو رود، روزه اش صحیح است.