هفته نامه چلچراغ: خیلی از فعالان حیوانات از این که عده ای برای داشتن حیوان خانگی به دنبال حیوانات خوشگل می گردند و نژاد برای شان اهمیت دارد، به اندازه کافی کفری هستند، کافی است به آنها بگوییم که بعضی ها به این هم راضی نمی شوند و همان حیوان بیچاره ای را که با هزار وسواس انتخاب کرده اند و چه بسا سفارش داده اند تا از خارج برای شان فرستاده شود، دستکاری می کنند تا به نظر آنها زیباتر بیایند. مخصوصا وقتی بدانند که این دستکاری ها گاهی به عمل جراحی هم می کشد. پس به طرفداران حقوق حیوانات که قلب ضعیف و روحیه ای لطیف دارند، پیشنهاد می شود که از خواندن این گزارش صرف نظر کنند.
کلینیک حیوانات – داخلی – روز
سه روز بیشتر به رسیدن سال نو نمانده، سالن انتظار کلینیک پر از مردها و زن هایی است که به نحوی حیوان شان را نگه داشته اند. بعضی ها روی پای شان، بعضی ها در قدس و آنهایی که حیوان شان بزرگ است، آن را کنار خودشان روی زمین نشانده اند. شاید فکر کنید صاحبان این حیوانات برای بررسی سالانه سلامت آنها اینجا هستند، یا دوست زبان بسته شان بیماری خاصی دارد، اما این طور نیست. اینجا بخش زیبایی کلینیک است و کسانی که صف کشیده اند، همه منتظر هستند که سگ میا گربه شان وارد اتاق آرایشگاه شوند و برای روزهای عید پیش دوست و آشنا مرتب و تمیز باشند.
تا اینجای کار همه چیز عادی است و چه کسی است که بگوید مرتب کردن موهای حیوانات خانگی کاری خلاف حقوق آنها و انسانیت است، اما ماجرا از آنجا شروع می شود که بدانید بعضی ها که اینجا نشسته اند، در انتظار رسیدن نوبت جراحی شان هستند و حتی بعضی از حیوانات داروی بیهوشی دریافت کرده اند و چشم های شان در حال فرو افتادن است. لابد می پرسید جراحی چه ربطی به بخش زیبایی دارد. ربطش این است که هدف جراحی هایی که در این واحد انجام می شود، تغییرات ظاهری حیوانات خانگی است؛ تغییراتی که صاحبان آنها می خواهند و فکر می کنند این طوری حیوان شان قشنگ تر است.
شکم بزرگ پوگی
نیلوفر که سگش را برای عمل کوتاهی دم به کلینیک آورده، فکر می کند که نانسی با دم کوتاه تر قشنگ تر می شود. می گوید: «من از اول هم دم توپی دوست داشتم، اما نژادهایی که دم شان توپی بود، خیلی به دلم ننشستند، برای همین به خرید نانسی رضایت دادم اما هر چه بزرگتر شد، دمش بلندتر شد. خوشم نمی آید که دمش این قدر بلند باشد. با آقای دکتر که صحبت کردم، گفتند هیچ ایرادی ندارد و می توانیم دم نانسی را با جراحی کوتاه کنیم. فقط کافی است چند مهره آخر، دمش را برداریم.»
می پرسم این کار حیوان را اذیت نمی کند؟ جواب می دهد: «نه اصلا، یعنی دکتر گفته که مشکلی ندارد. فکر نکنم برای نانسی خیلی اندازه دمش مهم باشد. ضمن این که من نمی نگذارم اذیت شود. مراقبش هستم.»
همه مثل نیلوفر خونسرد نیستند. صاحب یک سگ پاکوتاه که تازه برای معاینه آمده و امروز قصد جراحی ندارد، با اضطراب می گوید: «خیلی نگرانم. پوگی به شدت چاق شده و اندازه شکمش بزرگ شده، طوری که نمی تواند راه برود. من هم دلم نمی آید نگذارم چیزی بخورد. یکی از دوستانم گفت که چربی شکم سگ ها را هم جراحی می کنند. امروز آمده ام با دکتر مشورت کنم که اگر بشود، شکم پوگی را هم عمل کنیم تا لاغر شود. البته چند روز پیش یک دکتر دیگر گفت که این عمل در ایران انجام نمی شود، اما تا جایی که می دانم در این کلینیک همه نوع جراحی انجام می شود.»
صورتش را دوست ندارم
ندا هم آمده که چشم های سگش را درشت تر کند. به نظر او پوست بالای پلک نیلو خیلی افتاده است و این موضوع باعث شده چشم هایش ریزتر شود. می گوید: «وقتی کوچکتر بود، چشم های درشتی داشت که در همه نفوذ می کرد و می گفتند خیلی قشنگ است، اما الان صورتش را دوست ندارم. انگار اخمو شده و بی حوصله به نظر می رسد. اگر بخشی از بالای پلکش را برداریم، چشم هایش مثل سابق می شود.»
ادامه می دهد: «با خودم گفتم حالا که تعطیلات عید نزدیک است و می توانم در خانه مراقبش باشیم، بهترین فرصت برای جراحی است. خودم هم سال گذشته همین موقع بینی و گونه ام را عمل کردم و توانستم حسابی استراحت کنم. حالا قرار است نیلو خوشگل شو.د و استراحت کند.» این را می گوید و با دستش موهای سر نیلو را پریشان می کند.
منشی سالن که به شدت مشغول سامان دادن جمعیت زیادی است که برای کوتاهی مو آمده اند و پشت در یکی از اتاق ها صف کشیده اند. در همان حال که اسامی را یادداشت می کند، می گوید: «بیشتر مراجعه کننده ها برای اصلاح دم و گوش می آیند. اغلب آنها می خواهند سگ شان دم و گوش های کوتاه تر یا گردتری داشته باشند یا دوست دارند فرم گوش سگ شان ایستاده باشد. اینها جراحی های راحتی هستند که کمتر از یک ساعت طول می کشند، اما جراحی های پیچیده تر هم داریم که بیشتر اوقات به صورت حیوان مربوط می شود. عجیب ترین موردی که خودم دیدم، پسری بود که سگش را برای جراحی باسن آورده بود. می خواست حیوان باسن برجسته تری داشته باشد. دکتر قبول نکرد و صاحب سگ با داد و بیداد از کلینیک بیرون رفت.»
سگی با صدای گربه
یکی از کسانی که به تنهایی و بدون همراه داشتن حیوان در سالن نشسته، بیشتر از بقیه جلب توجه می کند، چون به سختی تلاش می کند که اشک هایش را کنترل کند و نگذارد دیگران بفهمند که در حال گریه کردن است. اسمش را نمی گوید، اما علت گریه اش را توضیح می دهد: «کوکی را برای برداشتن تارهای صوتی اش آورده ام. خیلی عذاب وجدان دارم اما چاره ای نداشتم. یا باید صدایش را قطع می کردم یا برای همیشه از هم جدا می شدیم. به هر خانه ای نقل مکان منی نکنم، به دو ماه نکشیده همسایه ها اعتراض می کنند و پلیس می آورند. حق هم دارند، کوکی خیلی پارس می کند. بی جهت به همه چیز حساسیت نشان می دهد و حتی نصف شب سروصدا راه می اندازد. مجبور شدم برای این که پیش هم بمانیم، تارهای صوتی اش را با جراحی اصلاح کنم.»
شدیدتر گریه می کند و می گوید: «دکتر گفته با این کار صدایش از یک گربه هم کمتر می شود، اما می دانم که خودم را نمی بخشم. هیچ وقت خودم را نمی بخشم. تحقیق کرده ام و فهمیده ام که کوکی با این عمل خیلی اذیت می شود، اما چاره ای نداشتم. نمی توانم حتی به یک روز نبودنش در کنار خودم فکر کنم.»
صورت های ژلی
اغلب کسانی که توی سالن نشسته اند و می خواهند به نحوی ظاهر حیوان شان را تغییر دهند، تاکید می کنند که این کارها بی ضرر است، اما همایون مرادی که یکی از دام پزشکان همین کلینیک است، طور دیگری فکر می کند می گوید: «اغلب کارهایی مثل کوتاه کردن دم مشکل زیادی ایجاد نمی کنند. به همین خاطر هم ما با خودمان می گوییم اگر ما انجام ندهیم، یکی دیگر انجام می دهد اما بعضی از جراحی ها و درخواست هایی که مراجعان مطرح می کنند، واقعا برای حیوان خطرناک است، یا درد و مشکل زیادی به او تحمیل می کند.»
او مثال هایی هم در مورد این طور جراحی ها می زند: «بعضی ها برای برداشتن پوست حیوان می آیند چون بعضی از نژادها پوست های چین خورده زیادی دارند و یکهو صاحب شان دلش می خواهد که سطح پوست شان صاف شود. این کار به بدن حیوان آسیب می زند چون هر نژادی با توجه به ساختار بدنش توده پوست و چربی دارد. برداشتن چربی ها نظم بدنش را به هم می زندو حتی ممکن است باعث مرگ زودهنگام سگ یا گربه شود. از طرفی حیوانات با این عمل های جراحی ممکن است شوکه شوند و تا مدت زیادی وضعیت روحی شان درست نشود.»
مرادی به کاربردهای درمانی جراحی های ظاهری هم اشاره می کند و می گوید: «بعضی از این جراحی ها که ظاهرا برای زیبایی کاربرد دارند، اولین بار برای درمان حیوانات به کار رفته اند. مثلا بعضی از سگ ها با بالا رفتن سن و تجمع پوست و چربی اطرافت چشمشان رو به کوری می روند، یا در بعضی از سگ ها، چین های زیاد اطراف دهان شان را می گیرد. گربه ها هم ممکن است به مشکل بخورند. بعضی های شان گوش های افتاده دارند و این موضوع آزارشان می دهد، چون این نژادها دستکاری شده اند و ایرادات این چنینی بین شان دیده می شود. جراحی به این حیوانات کمک می کند که به زندگی عادی برگردند و حتی در مواقعی زندگی شان را نجات می د هد، اما الان خیلی از مراجعان از جراحی حیوانات خانگی شان فقط اهداف زیبایی دارند.»
او ادامه می دهد: «ما اینجا برای بعضی از حیوانات از پوتاکس و تزریق ژل هم استفاده می کنیم، چون مصاحبان شان نمی خواهند تاثیر بالا رفتن سن و افتادگی های معمول در سگ شان دیده شود.»
به نظر مرادی حیوانات با این کارها زیبا نمین شوند ف چون معیارهای زیبایی برای حیوانات متفاوت است. او می گوید: «مثلا سگی که به خاطر نژادش تمام بدن و صورتش چروک های پوستی دارد، با برداشته شدن این پوست ها صورت دفرمه پیدا می کند، اما صاحبش فکر می کند که با این کار به خوشگل شدن سگش کمک می کند. ما به تمام مراجعانی که حیوان شان نیاز درمانی به جراحی ندارد، تمام عواقب عمل را توضیح می دهیم و در بسیاری از موارد هم اصلا قبول نمی کنیم. اما نمی توانم منکر میل رو به افزایش صاحبان حیوان خانگی به جراحی های زیبایی شوم.»
به درهای سته چهار اتاقی که در سالن دیده می شود، نگاه می نکنم و به این فکر می کنم که احتمالا در هر کدام از آنها روی جراحی زیبایی یکی از حیوانات کار می کنند، بدون این که توان نظر پرسیدن از خود حیوان باشد که احتمالا اگر چنین امکانی بود، حیوان بیچاره قطعا زیر بار این کارها نمی رفت.
هزینه جراحی زیبایی حیوانات
این طور که به نظر می رسد، جراحی زیبایی برای حیوانات هزینه بالایی دارد و بیمه ها از پرداختش خودداری می کنند. البته چند بیمه گذار محدود خدمات درمانی حیوانات را پوشش می دهند اما همان ها هم حاضر نمی شوند برای جراحی های زیبایی غیر ضروری به صاحبان حیوانات کمک کنند. از طرفی قیمت این نوع جراحی ها هم ثابت نیست. نیلوفر می گوید که برای جراحی دم سگش باید یک میلیون و دویست هزینه پرداخت کند، تازه این در شرایطی است که حیوان بعد از عمل مرخص شود و نیازی به بستری شدنش نباشد وگرنه شبی ۳۵۰ هزار تومان هم هزینه بستری اش آب می خورد اما او می گوید: «برایم مهم نیست قیمتش چقدر می شود. بالاخره وقتی آدم حیوان خانگی دارد، باید برای او هم مثل یکی از اعضای خانواده هزینه کند.»
منشی کلینیک در مورد قیمت عمل های جراحی مختلف می گوید: «اگر کاری که انجام می شود، واقعا جراحی باشد، با هزینه داروها حداقل یک میلیون و نیم تمام می شود و تا ۱۵ میلیون هم می رسد. اما اگر فقط تزریق بوتاکس و ژل لازم باشد، چیزی در حدود ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد. این قیمت ها به نسبت کشورهای دیگر واقعا مناسب است، مثلا در اروپا برای جراحی دم و گوش حداقل سه هزار یورو می گیرند.»