بسیاری از پدر و مادرها با افتخار از روابط دوستانه با فرزندشان می گویند و با غرور در جمع فامیل و دوستان عنوان می کنند که «ما با هم رفیقیم» اما کمتر نوجوانی را پیدا می کنید که با افتخار بگوید: «من با پدرم دوستم یا من و مادرم مثل دوتا دوستیم.»
رفاقت و صمیمیت از نگاه نوجوان و والدین تعاریف متفاوتی دارد. در عین حال هرگز مختصات یک رابطه دوستانه با یک فرد همسال را با رابطه رفاقت با والد، نمی توان یکی دانست. هر کدام ابعاد، قوانین و باید و نبایدهای خود را دارند. ادبیاتی که در ارتباط هرچقدر صمیمانه با والدین استفاده می شود با ادبیاتی که در ارتباط دوستانه با غیر والدین به کار می رود متفاوت است. اما با همه اینها نباید قید صمیمیت را زد و رابطه ای رسمی و اداری با نوجوان داشت. آنها رفاقت و صمیمیت را می پسندند و تنها در این شرایط است که مسائل و مشکلات و دغدغه های نوجوانی شان را که کم هم نیستند، با شما درمیان می گذارند و نسبت به خانه دلگرم است.
رفاقت و صمیمیت از نگاه نوجوان و والدین تعاریف متفاوتی دارد
چه احساسی دارید؟
آیا خود شما هم واقعا با نوجوانتان احساس رفاقت و صمیمیت می کنید؟ اگر تنها برای ادای وظیفه دست به چند حرکت نمایشی می زنید که خودتان هم می دانید، اسم واقعی اش صمیمیت نیست، بدانید که نوجوان خیلی زود متوجه تصنعی بودن رفتار شما خواهد شد. اتفاقا این عدم صداقت در ارتباط، نه تنها رفاقتی در پی ندارد که او را بیش از پیش نسبت به شما بی اعتماد می کند. بنابراین دوستی، رفاقت و صمیمیت نمی تواند یک رابطه یک سویه باشد، هر دو طرف باید احساس صمیمیت کنند و از بودن در کنار هم لذت ببرند.
او را می شناسید؟
آیا می دانید نوجوانتان ترجیح می دهد به سینما برود یا یک بازی فوتبال تماشا کند؟ اگر فراغتی داشته باشد واقعا دوست دارد آن را پای کامپیوتر و فضای مجازی بگذراند یا به باغ و گردش و ارتباط حقیقی بپردازد؟ می دانید غذای مورد علاقه اش چیست؟ می دانید چه چیزهایی او را متأثر می کند؟ پس در قدم اول بهتر است نکاتی را که در یک رابطه صمیمانه به آن نیاز دارید در مورد نوجوانتان بدانید. بدون هیچ اضطراب و استرس و قضاوتی تماشاگر فرزندتان باشید.
آغوش باز
برخی والدین گمان می کنند که انسان تنها زمانی که کودک است نیازمند و لایق آغوش گرم پدر و مادرش است و باید دائم قربان صدقه اش رفت. همین که کودک پا به نوجوانی می گذارد، دیگر دست و دلشان به قربان صدقه و بغل گرفتن فرزندشان نمی رود، یا شرم می کنند. نوجوان بیش از هر زمان دیگری نیاز به شنیدن محبت والدینش دارد؛ نیاز به شنیدن و لمس توجه، احترام و محبت. او را در آغوش بگیرید، ببوسید و در دفعات متعدد مثل کودکی اش به او بگویید که عاشقش هستید.
حواستان کجاست؟
همه می دانیم که یکی از راه های کشف دنیای نوجوانان و ایجاد ارتباط صمیمانه با آنها، گفت وگوی سالم است؛ گفت وگویی که خالی از سرزنش، قضاوت، تهدید و عصبانیت باشد. آیا شما توانایی برگزاری چنین گفت وگویی را دارید؟ می توانید بشنوید و مدام وسط حرفش نپرید و از او ایراد نگیرید؟ این توانایی را در خودتان ایجاد کنید. خود را در مقام یک دوست ببینید و از بالا به او نگاه نکنید.
احترام بگذارید
نوجوان تشنه احترام است. چندبار در طول روز از او می شنوید: «من دیگه بچه نیستم». او با این جمله می خواهد به شما بگوید که ترجیح می دهد مثل یک بزرگسال با او رفتار کنید. گمان نکنید که ارتباط صمیمانه فاقد احترام دوجانبه است. شک نکنید که احترام چه کلامی باشد و چه رفتاری، شما را چندین قدم به او نزدیک تر خواهد کرد. زمانی که می خواهید وارد اتاقش بشوید حتما در بزنید و اجازه بخواهید. اینکه سر زده وارد اتاقش بشوید تا بفهمد شما حواستان به او هست و او را زیرنظر دارید، راهکار خوبی برای ابراز توجه نیست. شاید لازم باشد برای وقت گذراندن با فرزند نوجوانتان، مرخصی بگیرید، از یک مهمانی دوستانه انصراف بدهید، قید سفرتان را بزنید و... اما مطمئن باشید که او متوجه این اهمیتی که به او داده اید می شود.
نیاز است که به نوجوان شخصیت بدهید
نمی دانم چه بگویم
همه می گویند با نوجوان صحبت کنید، اما خیلی از والدین نمی دانند در یک نشست باید با دختر یا پسر نوجوانی که اتفاقا بسیار هم کم حرف شده، از چه دری حرف بزنند. یکی از چیزهایی که می توانید درباره اش صحبت کنید خاطرات نوجوانی و کودکی، خودتان است. از رفاقت ها و حتی شیطنت های زمان کودکی از تصمیم هایی که گرفتید، موفق شدید یا سرتان به سنگ خورد و پشیمانی نصیبتان شد، بگویید. فقط مراقب باشید که خود نوجوانتان را به رخش نکشید.
مسئولیت های مهم را به او بسپارید
نیاز است که به نوجوان شخصیت بدهید. او به دنبال استقلال و پیدا کردن هویت خود است و لذت می برد از اینکه در دسته بزرگسالان محسوب شود. شما می توانید مسئولیت های کوچک اما مهم را به او بسپارید. البته سعی کنید مسئولیت های مورد علاقه اش را به او سپرده و با خشونت او را مجبور به انجام کارهایی که از آنها متنفر است یا حالش را ندارد نکنید.
توپ و تشر ممنوع
دیگر زمان آن گذشته است که با یک تشر و داد و بیداد او را به اطاعت از خود وادار کنید هر چند که چنین رفتارهایی در دوران کودکی نیز نامناسب و مخرب بوده اند اما در نوجوانی آسیب های بیشتری برای فرزندتان در پی خواهد داشت؛ زیرا در این سنین او دارای توانایی لازم برای مقابله و فریاد کشیدن متقابل است که بیشتر باعث می شود تا رابطه شما مخدوش شود.
نظارت غیرمستقیم اما همیشگی
نظارت دورادور خود بر روابط عاطفی، اجتماعی و مجازی او را تداوم دهید تا چنانچه با مشکلی مواجه شد به موقع او را راهنمایی کنید.
نوجوانی را به او بشناسانید
او را از ویژگی های دوران نوجوانی آگاه سازید تا با بینش صحیحی بتواند با مشکلات و تغییرات مواجه شود.
از راهنمایی های مشاور غافل نشوید
هرچند که گفته شد بسیاری از رفتارهای نوجوانان ویژگی طبیعی تحولی آنان است اما چنانچه تغییرات خلقی شدید مثل غمگینی، تحریک پذیری، کناره جویی و بی بند و باری متفاوت از دیگر همسالان فرهنگ خانوادگی و ارزشی شما را نشان می دهد از کمک های تخصصی یک روان شناس و یا یک روان پزشک استفاده کنید تا شیوه فرزندپروری خود یا حل مشکلات احتمالی فرزندتان را از مسیر درست آن پیگیری کنید.
منابع:همشهری دو /جام جم