زیورآلات ترکمن، زیورآلاتی برپایه شکل و هندسه

زیورآلات ترکمن یکی از زیباترین زیورآلات زنان است که حاصل دستان هنرمند و ذوق هنرمندان ایرانی است. نقوش این زیورآلات عمدتا برپایه نقوش هندسی و حیوانات است.

نقوش زیورآلات ترکمن عمدتا برپایه نقوش هندسی و حیوانات است

با زیورآلات مختلف ترکمن آشنا شوید

زیورآلات ترکمن از جمله زیباترین و چشم‌گیرترین زیورآلات ایرانی است. همان‌طور که لباس ترکمن پر از جزئیات و آرایه‌های تزیینی است، زیورآلات هم در نهایت دقت و حوصله هنرمند خلق می‌شود؛ حوصله‌ای که مستلزم زمان و مهارت استادکار است. چرا که زیورآلات در پوشش ترکمن اهمیت بالایی دارد و فقط وجه تزیینی آن، که بعضا در مراسم‌ خاص هم‌چون نماد است، مورد بحث نیست. از طرف دیگر زیورآلات گاهی صرفا جهت تزیین لباس آماده می‌شود و از این‌رو کاملا وابسته به لباس است.

زیورآلات ترکمن به دور از اغراق، گنجینه‌ای منحصربه فرد و متنوع است که پرداختن به تمامی آن در این بحث مقدور نیست و هدف معرفی چند نمونه از این آثار است که حاصل ذوق و دستان توانای هنرمندان ایرانی است و می‌تواند از بهترین و ناب‌ترین الگوها باشد.

البته متاسفانه امروز کسب‌ و کار این هنرمندان بی‌ادعا پر رونق نیست و رونق کار آنان را طلا فروشان به دست گرفتند؛ هنری که ارزش آن وجود هنرمندی است که خود چون طلاست و ارزش هنری‌اش هیچ کم از طلا ندارد. اما متاسفانه زرق‌ و برق طلا باعث مهجور ماندن آن شد. باید از این هنر اصیل حمایت کنیم تا مبادا روزی برسد که آن را در آخرین کلکسیون‌های غربی و طراحان خارجی ببینیم، همان‌طور که در سال‌های اخیر شاهد منابع الهام از هنر ایرانی هستیم.

نقوش عمدتا برگرفته از طرح‌های گیاهی، حیوانی و تصاویری هندسی و انتزاعی است. غالبا این نقوش بار مفهومی دارند و برخی نقش‌ها از جمله ستاره هشت‌پر به‌وفور به چشم می‌خورد؛ چرا که زن ترکمن ستاره هشت‌پر را نشانه بخت و اقبال می‌داند.

یا اشکال هندسی مثل دایره و مثلث، مربع و مستطیل و... که هر یک نمادی از جهان پیرامون اطرافشان است. به‌طور مثال مثلث نماد کوهان شتر، دایره خورشید و خطوط مارپیچ شاخ قوچ و میش و ... است.

به‌طور کلی انواع زیورآلات را می‌توان در چند دسته کلی قرار داد و هریک دارای گونه‌های فراوانی هستند که چند نمونه از آن در ادامه معرفی خواهد شد.

قبه کلاهی است فلزی به شکل نیم دایره که ریسه‌های فلزی از آن آویزان است

زیور‌های سر و پیشانی ترکمن

که به آن قبه گفته می‌شود. قبه در واقع کلاهی است فلزی به شکل نیم دایره که بر سر می‌کنند و ریسه‌های فلزی از آن آویزان است که جلوه آن را زیباتر می‌کند.

کلاه مرصع است و توسط سنگ‌های رنگی تزیین شده و در کل این سربند بسیار زیبا و منحصر‌به‌فرد است و جلوه باشکوهی دارد؛ شکوه و وقاری چشم‌گیر که باعث می‌شود زن ترکمن این وزن سنگین را تحمل کند.

زیورآلات تزیین گیسوان زنان ترکمن اسئق است که جنس و تزییناتش مانند بخش‌های دیگر است

زیورهای موی زنان ترکمن

زنان ترکمن مثل بسیاری اقوام دیگر از زیورآلات برای تزیین گیسوان خود استفاده می‌کنند. به این زیور‌های مو اصطلاحا ( اسئق) گفته می‌شود که جنس و تزییناتش مانند بخش‌های دیگر است.

زیور روسینه‌ای (بو کائو) زنان ترکمن فقط مخصوص جشن‌ها و مراسم‌ ویژه است و کاربرد روزمره ندارد

روسینه‌ای (بو کائو) زنان ترکمن

یک تکه‌ فلزی بسیار بزرگ پر از سنگ و شیشه‌های رنگین و ریسه‌ها و منجوق‌ها، به‌طوری‌که روی سینه را می‌پوشاند. البته این زیور هم فقط مخصوص جشن‌ها و مراسم‌ ویژه است و کاربرد روزمره ندارد.

کمربند (بیل قشاق) زنان ترکمن، کمربندی منحصربه‌فرد که با تریینات سکه‌ای و بسیار مفصل است

کمربند (بیل قشاق) زنان ترکمن

این کمربند هم کمربندی منحصربه‌فرد است، با تریینات سکه‌ای و بسیار مفصل و البته سنگین که آن را روی پیراهن استفاده می‌کنند.

منبع : styleiran.com