همزمان با سرد شدن هوا بیشتر افراد از وسایل گرمایشی در منزل و محل کار استفاده می‌کنند، اما رعایت نکردن نکات ایمنی سبب مسمومیت شدید با گاز و در بسیاری مواقع بروز مرگ شود.
همه ساله در جهان خبر‌های تلخی از مرگ و مسمومیت افراد بر اثر استشمام گاز کربن مونوکسید منتشر می‌شود اما با رعایت نکات ایمنی می‌توان از بروز مسمومیت جلوگیری کرد و به افرادی که دچارمسمومیت شده اند کمک‌های اولیه ضروری را ارائه داد.
کربن مونوکسید (CO) گازی بی رنگ و بی بو است و بیشتر افراد در ابتدا منتشر شدن آن را احساس نمی‌کنند.
از جمله خطرناکترین منبع‌های تولید این گاز می‌توان، اجاق گاز، آبگرمکن، چراغ‌های گازی خوراک پزی، دیزل‌های تولید برق خانگی در زمان قطع برق، بخاری گازی، شومینه و حتی روشن بودن خودرو درمحیط بسته پارکینگ خانه را نام برد.
افزون برگاز، وسایلی همچون بخاری هیزمی و شومینه نیزمی توانند بر اثر سوخت ناقص و وجود نداشتن تهویه مناسب هوا، سبب تولید گاز مونوکسید کربن و مسمومیت در افراد شوند.
در محیط‌های سربسته مانند اتاق، آپارتمان، قایق و چادرمسافرتی به ویژه زمانی که راه‌های خروج هوا و تهویه آن بسته شدنه باشد خطر مسمومیت با گاز به شدت افزایش می‌یابد.
در گام نخست با مشاوره با متخصص امن‌ترین شیوه گرمایش خانه و محل کار را انتخاب کنید و درصورتی که قصد دارید از وسایل گرمایشی گازی استفاده کنید برای نصب از افراد کارشناس بهره بگیرید.
وجود راه تهویه ایمن و استاندارد، دودکش از جنس بدنه و کلاهک مورد تایید از جمله اصلی‌ترین نکته‌ها درمحافظت از سلامتی شما و خانواده هایتان است.
از جمله مهم ترین نشانه‌های مسمومیت با گاز مونوکسید کربن موارد، زیرا می‌توان نام برد که در صورت وجود یک یا چند مورد از این علامت‌ها به سرعت باید به مراکز درمانی مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید.
آموزش جلوگیری از مسمومیت با گاز کربن مونوکسید
برای جلوگیری از بروز مسمومیت راهکارهای زیر توسط کارشناسان توصیه می‌شود:
• بررسی تمام وسایل گرمایشی به طور روزانه و اطمینان از سالم بودن سوپاپ، لوله، اتصالات و تعمیر سریع هرنوع آسیب و نقص تا خطر مسمومیت به حداقل برسد.
• بررسی دودکش و محل تهویه هوای منزل و محل کار، استفاده از کلاهک دودکش مناسب، دست زدن به بدنه دودکش (درصورتی که بخاری گاز روشن باشد و بدنه دودکش سرد باشد نشان دهنده مسدود بودن دودکش و خطربروز مسمومیت است)، درصورت امکان خاموش کردن وسایل گرمایشی گازی در زمان استراحت شبانه، بازگذاشتن در و پنجره برای ایجاد جریان هوا در زمان استفاده از وسایل گرمایشی گاز سوز و استفاده از حسگر اعلام انتشار گاز مونوکسید کربن که توسط کارشناس می‌تواند بر روی دستگاه‌ها نصب شود همگی از راهکارهای مراقبتی و پیشگیرانه از مسمومیت با کربن مونوکسید با است.
• خبررسانی به دوستان و اقوام درخصوص استفاده از این وسایل، تا درصورت بروز مسمومیت به سرعت به کمک شما بیایند و روشن نگذاشتن خودرو درمحیط پارکینگ سربسته می‌تواند سبب ایمنی و جلوگیری از مسمومیت با این گاز مرگبار شود.
• در زمان بروز باد، باران و یا بارش برف شدید امکان آسیب دیدن کلاهک دودکش وجود دارد، همچنین برخی از پرنده‌ها به دلیل گرم بودن این مکان برروی آن آشیانه درست می‌کنند که می‌تواند سبب مسدود شدن دودکش و بروز مسمومیت در افراد شود.
تنفس مقدار فراوان گاز مونوکسید یا جذب آن از راه پوست این ماده وارد جریان خون می‌شود
اگر با افراد دچار مسمومیت با گاز مونوکسید کربن مواجه شدید:
در گام اول پنجره‌ها و درب‌ها را باز کنید تا هوای تازه در فضا جریان پیدا کند، تماس فوری با اورژانس پزشکی و اطلاع رسانی از حادثه کاری است که باید به سرعت انجام دهید، اگر امکان جابه جایی افراد را دارید آنها را به فضای باز ببرید، شیر گاز یا وسیله گرمایشی را ببندید و آن را خاموش کنید.
با حوله مرطوب جلوی دهان و بینی خود را بپوشانید تا دچار مسمومیت نشوید و با یک حوله مرطوب دیگر هوای داخل محیط بسته را به سمت در یا پنجره هدایت کنید تا هوای تازه با آن جایگزین شود.
افراد مسموم را به روی زمین قراردهید تا راه تنفسی آنها مسدود نشود، علائم حیاتی آنها شامل ضربان قلب، واکنش مردک چشم، سطح هوشیاری، قدرت حرکت و مواردی از این دست را بررسی کرده به کارشناس اورژانس تا قبل از رسیدن کادر پزشکی اطلاع دهید.
اگر شدت نشت گاز بسیار شدید است از محیط خارج شده منتظر بمانید تا کارشناسان آتش نشانی و اورژانس در محل حاضر شوند.
بر اثر تنفس مقدار فراوان گاز مونوکسید یا جذب آن از راه پوست، این ماده وارد جریان خون می‌شود و به جای اکسیژن وارد ارگان‌های حیاتی بدن چون قلب، مغز و شش‌ها می‌شود و به این ترتیب باعث مرگ افراد می‌شود.
مسمومیت با این گاز برای نوزادان، زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی، چون آمفیزم و بیماران قلبی بسیارخطرناک است و حتی تنفس درصد بسیار کمی از این گاز می‌تواند به سلامت آنها آسیب برساند.
با رعایت توصیه‌های بالا می‌توانید ایمنی و سلامت خود را در فصل‌های سرد سال حفظ کنید و از محیط گرم لذت ببرید.
منبع:yjc.ir