خیلی از والدین برای سلامت فرزندانشان نگران هستند و از هر نظر آنها را چک می کنند اما آنها یادشان می رود که بهترین کپسول برای سلامت فرزندان مشورت گرفتن است. مطالعات نشان می دهد، مشورت گرفتن به عمر بچه ها اضافه می کند.
بهترین کپسول برای سلامت فرزندان مشورت گرفتن است
شاید بگویید فرزندان ما خودشان را عقل کل می دانند و در هیچ یک از مسائل شان با ما مشورت نمی کنند. اشکالی ندارد آنها می خواهند تجربه کنند تا زندگی کردن را یاد بگیرند. اما شما باید در مورد کارهایتان با آنها مشورت کنید تا فرهنگ زندگی با مشورت را به آنها بیاموزید.
اگر تربیت مشورتی برای یک جوان عادت شود به او کمک می کند تا با کمک یادگیری از افراد با تجربه، قدرت تفکرش رشد کند، جوانب مختلف یک موضوع را بررسی کند، کمتر آزمون و خطا کند، بیشتر به رعایت ادب اجتماعی پایبند بماند و زمینه انس بیشتر با خدا و مشورت گرفتن از عالمان دین خدا را تجربه کند.
تا ثریا نرود دیوار کج!
فوت اول کوزه گری این تربیت، قدم اولی است که والدین باید بردارند وبهترین حالت این است که آنها از جوان مشورت بخواهند. احتمالا از خودتان می پرسید: مگر می شود؟! مشورت از آدم هایی که چیزی بلد نیستند و کم تجربه اند؟ چطور بزرگ تر از کوچک تر مشورت بگیرد؟ این همان خشت اولی است برای اینکه که همه اعضای خانواده باور کنند «همه چیز را همگان دانند». «ندانستن عیب نیست، نپرسیدن عیب است» و... وقتی بزرگ ترهای خانه اهل نظرخواهی و مشورت از فرزندان بشوند؛ جوان به خود نهیب می زند که من هم حتما به مشورت نیاز دارم.
تمرین های مشورت خواهی از نوجوان
در مرحله اول تربیت مشورتی پدر و مادرها باید به چند ریزه کاری را در رفتار با جوان و نوجوان توجه کنند:
شاید مثل فیلم ها دور یک میزگرد جمع نشوید و بگویید که می خواهم از تو مشورت بگیرم اما از تکنیک اسم گذاری استفاده کنید. وقتی نظر او را پرسیدید و او جواب داد، بگویید: «چه مشورت دقیقی، این یه مشورت عالیه» شاید جواب او به معنی واقعی مشورت نباشد اما تکرار اسم مشورت در عادت دهی جوان ها اثرگذار است.
مادرها خیلی مهم اند: هرچه مادرها عادت کنند از پدرها مشورت بگیرند و این را علنی هم کنند؛ آموزش بچه ها آسان تر می شود. ممکن است فرزندتان نظر خوبی هم برای مشورت خواهی شما نداشته باشد؛ در این صورت تشکر کنید و بگویید از ایده ات برای کامل کردن فکرم استفاده می کنم. هرگز این جمله را به زبان نیاورید که «این را می دانستم»؛ زیرا شنیدن متداول این جمله، برای احساس مفید بودن جوان و تلاش او برای رشد مضر است. مشورت را برایش شیرین کنید. والدین بهتر از هرکسی فرزند را می شناسند پس برای بالا رفتن اعتماد به نفس فرزندتان در حیطه آگاهی و توانش از او مشورت بخواهید تا بدون جواب نماند.
هر بزرگتری چگونه مشاور می شود؟
شما به عنوان والدین باید به جوان خود یاد بدهید با چه آدم هایی می تواند مشورت کند و چه کسانی شرایط و صلاحیت مشورت گرفتن را دارند.
جدی تر از این سؤال که آیا هر بزرگ تری مشاور است؛ این سؤال مطرح می شود که چه کسی صلاحیت مشاور شدن برای جوان را دارد؟ از نکته های تربیتی نهج البلاغه می توان فهمید: اول اینکه مشاور نباید بخیل باشد چون او را از کار بهتری که خرج و هزینه داشته باشد نهی می کند. دوم: مشاوری که ترسو باشد روحیه جوان را سست می کند. سوم: بدترین مشاور کسی است که آدم های پرخطا هم با او مشورت می کنند. پس بزرگ تری که این 3 ویژگی منفی را داشته باشد یا به تعبیر امیرالمومنین(ع) همزمان با هم قدرت فکری و کردار خوب را نداشته باشد، نمی تواند برای هیچ کس مشاور خوبی باشد.
مشاور را امتحان کنید
مشورت گرفتن، تسلیم کردن 6دانگ حق انتخاب به فرد دیگری نیست و حتی بعد از انتخاب مشاور، جوان باید او را محک بزند. به فرموده امام علی(ع) 3 شرط، بعد از تجربه داشتن، برای امتحان کردن صلاحیت یک مشاور لازم است: 1- در گفتن حرف حق صریح باشند. مثلا به فرزندتان یاد دهید در مورد یک سؤال حل شده مشاور را امتحان کند، ببیند آیا توان بیان صادقانه جواب را دارد؟ 2- در آنچه خدا برای دوستانش نمی پسندد یاری ات نکند. مثلا جوان در اول مشاوره می تواند نظر مشاور را درباره یک عادت بد اما رایج جامعه بپرسد تا بداند این مشاور جواب عامیانه می دهد یا خداپسندانه. 3- دائم دنبال تأیید حرف ما نباشد و جرأت بیان اشتباهات جوان را داشته باشد.
باید به نوجوان کمک کرد که علاقه اش به مشورت بدون افراط و تفریط باشد
حرفه ای مشورت بگیر
باید به جوان کمک کرد که علاقه اش به مشورت بدون افراط و تفریط باشد. مثلا یک فرد اهل مشورت را که افراط و تفریط ندارد برای او الگو کنید؛ یا از یک فرد موفق که اهل مشورت است به بزرگی یاد کنید. بین اعضای خانواده، شخصیت فیلم ها و... دنبال الگو باشید تا به صورت عملی نتیجه مشورت در زندگی را به جوان نشان دهید. از طرفی، ممکن است جوان خیلی به مشورت وابسته شود تا جایی که بخواهد برای هر کار کوچکی هم از دیگران نظر بپرسد. این طور وقت ها او را بی جواب بگذارید و بگویید: «این مسئله جزئی است و تصمیم خودت از همه دقیق تر هست. من به تو اعتماد دارم.»
تمرین هایی برای مشورت گیری جوان از دیگران
موضوع را بتواند درک و توصیف کند: شاید لازم باشد به جوانتان بگویید که جواب سؤالش را نمی دانید و بهتر است از فرد دیگری مشورت بگیرد اما می توانید با هم پیش یک عالم و متخصص آگاه بروید. در هر صورت نیاز جوانتان در این مرحله این است که با بیان روشن، سؤال و خواسته اش را با شما یا فرد مطمئن دیگری مطرح کند.
مشاوران را بشناسد
مشورت همانقدر که می تواند ادب و تفکر اجتماعی را فعال کند، به جوان در تشخیص اینکه نیاز او را چه کسی می تواند برطرف کند هم کمک می کند. اگر جوانتان بخواهد بداند چه استعدادی دارد معلم ها و روانشناسان می توانند به او کمک کنند اما اگر سؤال دینی داشته باشد جایی مثل مسجد و روحانیون و امام جماعت ها کمک کننده اند. به او بیاموزید که هرکس را برای کاری ساخته اند و تخصص های افراد با هم فرق دارد. این روش، گفتن «نمی دانم» را هم برای والدین راحت تر می کند.
بهترین را انتخاب کنید
از بین افراد مختلفی هم که برای سؤال او جوابی دارند باید بهترین را شناخت. به این حدیث امام علی(ع) توجه کنید: هرگاه به مشورت نیازمند شدی، نخست به جوان ها مراجعه نما زیرا آنان ذهنی تیزتر و حدسی سریع تر دارند. سپس نتیجه را به نظر میانسالان و پیران برسان تا آن را پیگیری نمایی و عاقبت آن را بسنجی و بهترین راه را انتخاب کنی چراکه تجربه آنان بیشتر است.
جمع بندی، ارزشیابی و نظر شخصی
قرار است جوان یاد بگیرد مشورت کند اما در کنار این، همیشه باید تمرین کند که منفعل نباشد و با تفکر به بررسی شرایط بپردازد. بعد از اینکه از شما یا دیگری مشورت گرفت از او بپرسید: «نظر خودت چیست؟ حالا چی فکر می کنی؟ چه نکته جدیدی از مشورت به ذهنت رسید؟»
به نصف آنچه می گویید، عمل کنید
اگر به جوان کمک کنید تا هدف و سؤالی که به خاطر آن مشورت گرفته جدی شود؛ نوبت آن است که بداند وقت عمل است. دلخوش شدن به مشورت بهترین مشاورها هم ربطی به موفقیت پیدا نمی کند مگر اینکه عمل هم در کنارش باشد. مریضی که با نظر خودش به بخشی از نسخه دکتر عمل کند و بخشی را رها کند درمان نمی شود.
منابع: همشهری- جام جم