// ۲۹ شهریور ۹۶ ، ۰۹:۳۰

مردم! شما چونان مسافران در راهید که در این دنیا فرمان کوچ داده شدید. دنیا، خانه اصلی شما نیست؛ پس به جمع ‏آوری زاد و توشه بپردازید. آگاه باشید این پوست نازک تن، طاقت آتش دوزخ را ندارد؛ پس به خود رحم کنید ...

در نظر سطحى، مرگ نابودى انسان است و زندگى او تنها به همین زندگى چند روزه و در میان زایش و درگذشت محدود می باشد، اما اسلام مرگ را انتقال انسان از یک مرحله زندگى به مرحله دیگرى تفسیر می کند. به نظر اسلام، انسان زندگانى جاویدانى دارد که پایانى براى آن نیست و مرگ که جدایى روح از بدن است، وى را به مرحله دیگرى از حیات وارد می کند که کامروایى و ناکامى در آن، بر پایه نیکوکارى و بدکارى در مرحله زندگى پیش از مرگ استوار می باشد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «گمان مبرید که با مردن نابود می شوید؛ بلکه از خانه اى به خانه دیگرى منتقل می شوید».(1)

انسان پس از مرگ، از جهت اعتقاداتى که داشته و اعمال نیک و بدى که در این دنیا انجام داده است، مورد بازپرسى خصوصى قرار می‌گیرد و پس از محاسبه اجمالى طبق نتیجه‌اى که گرفته شد، به یک زندگى شیرین و گوارا یا تلخ و ناگوار محکوم گردیده و با همان زندگى در انتظار روز رستاخیز عمومى به سر می‌برد.(2)

حال انسان در زندگى برزخى به حال کسی شبیه است که براى رسیدگى اعمالى که از وى سرزده، به یک سازمان قضایى احضار می شود و مورد بازجویى و بازپرسى قرار می گیرد، به تنظیم و تکمیل پرونده اش می پردازند، آنگاه در انتظار محاکمه در بازداشت به سر می برد. روح انسان در برزخ، به صورتى که در دنیا زندگى می کرد، به سر می برد؛ اگر از نیکان است، از سعادت و نعمت و جوار پاکان و مقربان درگاه خدا برخوردار می شود و اگر از بدان است، در نقمت و عذاب و مصاحبت شیاطین و پیشوایان ضلال می گذراند.

روز قیامت، یکی از روزهای بسیار مهم و حساسی است که هر انسانی در پیش رو دارد. امام علی علیه ‏السلام درباره این مسئله فرموده است: «ای بندگان خدا! شما را به پرهیزکاری سفارش می‏ کنم که عامل کنترل و مایه استواری شماست. پس به رشته ‏های تقوا چنگ زنید و به حقیقت‏ های آن پناه آورید تا شما را به سر منزل آرامش، جایگاه ‏های وسیع، پناهگاه‏ های محکم و منزلگاه ‏های پر عزت برساند، در روزی که چشم ‏ها خیره می‏ شود و همه جا در نظر انسان تاریک است و گله ‏های شتر و مال و اموال فراوان فراموش می ‏گردد؛ زیرا به هنگام قیامت، به گونه‏ای در صور اسرافیل می ‏دمند که قلب ‏ها از کار می ‏افتد، زبان ‏ها باز می ‏ایستد، کوه ‏های بلند و سنگ‏ های محکم فرو می‏ ریزد و قسمت‏ های سخت آن، نرم چون سرابی می ‏ماند، کوهستان ‏ها با زمین هموار می ‏گردد؛ چنان که نه پستی و نه بلندی موجود است. پس در آن هنگام نه شفاعت‏ کننده ‏ای است که شفاعت کند و نه دوستی که نفع رساند و نه پوزش خواستن سودی دارد».(3)

قیامت، دادگاه الهی
قیامت روزی است که انسان، در دادگاه عدل الهی باید پاسخگوی همه اعمال و رفتار خویش باشد. در این دادگاه، عذرهای بیهوده، دروغگویی و ادعاهای باطل ناممکن است؛ زیرا هر کس حقیقت اعمال خویش را به طور مستقیم مشاهده می ‏کند و خدا، پیامبر صلی الله علیه و آله، مۆمنان و نیز اعضاء و جوارح او، بر اعمال او شهادت می ‏دهند و راهی برای فرار از کرده خویش نخواهد داشت. امام علی علیه السلام فرموده است: «آن گاه که زمین سخت بلرزد و نشانه ‏های هولناک قیامت تحقق پذیرد و پیروان هر دینی به آن ملحق شوند و هر پرستش‏ کننده به معبود خود و هر اطاعت کننده ‏ای به فرمانده خود رسد، نه چشمی بر خلاف عدالت گشوده و نه قدمی بر خلاف حق، آهسته بر زمین نهاده می ‏شود. در آن ‏روز چه دلیل ‏هایی که باطل می ‏گردد و عذرهایی که پذیرفته نمی ‏شود. پس در جست‏ و جوی عذری باش که پذیرفته شود و دلیلی بجوی که استوار باشد. از دنیای فانی برای آخرت جاویدان توشه بردار و برای سفر آخرت وسایل لازم را آماده کن».(4)

 روز قیامت, برزخ, برزخ و قیامت,عالم برزح,روز قیامت

 حسابرسی در قیامت
یکی از مراحل قیامت، مرحله حساب است. این، یکی از مواقف و منازل قیامت است؛ یعنی از اعمال و رفتاری که انسان در دنیا نموده است، حساب می کشند، و به آن ها رسیدگی می کنند: « لِلّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی اْلأَرْضِ وَ إِنْ تُبْدُوا ما فی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحاسِبْکُمْ بِهِ اللّهُ فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ عَلی کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ»؛ « آنچه در آسمان ها و زمین است، از آنِ خداست و (از این رو) اگر آنچه را در دل دارید، آشکار سازید یا پنهان، خداوند شما را بر طبق آن، محاسبه می ‏کند. سپس هر کس را بخواهد (و شایستگی داشته باشد)، می ‏بخشد و هر کس را بخواهد (و مستحق باشد)، مجازات می‏ کند و خداوند به همه چیز قدرت دارد».(5) امام علی علیه السلام در این باره فرموده است:

 

« قیامت، روزی است که خداوند همه انسان ‏های گذشته و آینده را برای رسیدگی دقیق حساب و رسیدن به پاداش اعمال، گرد آورد. پس همه فروتنانه به پاخیزند، در حالی که عرق از سر و رویشان و کنار دهانشان جاری است و زمین زیر پایشان لرزان است. نیکو حال‏ ترین آنان، کسی است که جای گذاشتن دو پایش را پیدا کند یا جایی برای آسوده ماندن بیابد».(6)
 
ضرورت یاد قیامت و عذاب الهی
مـسأله ایـمـان بـه قـیـامـت، از مـسـائل ریـشـه اى و زیـر بـنـایـى اعمال و کردار انسان هاست و قسمت عمده اى از مصالح مردم و اجتماع به آن وابسته است. پس از اعتقاد به قیامت، مسئله توجه و تنبه همیشگى نسبت به آن، از اهمیت خاصى برخودار است و براى پا برجا بودن و استوارى در راه اطاعت خدا و سعادت، لازم و ضرورى است.

انـسـان اغلب در دوران زنـدگـى دنـیـا، از هـدف اصـلى غـافـل مى شود و به گونه اى رفتار مى کند که گویى، همیشه در دنیا خواهد ماند. یاد مرگ و قـیـامـت، مـایـه تـذکـر و تـنـبـه اسـت کـه هـدف را فـرامـوش نـکـنـد و اعـمـال و تصمیم هاى خویش را با توجه به هدف تنظیم کند. از این رو، در روایات بسیارى، یاد مـرگ و قـیـامـت مـورد تـشـویـق قـرار گـرفـتـه اسـت؛ به طـور قـطـع فـرد عـاقل، زندگى حقیقى خود را با زندگى خیالى دنیایى عوض نمى نماید. همچنین یاد مرگ و قـیـامـت، زنـدگـى دنـیا را از انسان سلب نمى کند؛ بلکه به آن معناى دیگر و جهت درست مى دهد. آیـات و روایـات، بـا تعبیرات مختلف، انسان را به یاد آورى مرگ و قیامت توصیه و از عواقب غفلت و بى توجهى به آن، برحذر مى دارد. امام علی علیه ‏السلام در سخنانی، راجع به شدت عذاب الهی و آتش دوزخ می‏فرماید: «مردم! شما چونان مسافران در راهید که در این دنیا فرمان کوچ داده شدید. دنیا، خانه اصلی شما نیست؛ پس به جمع ‏آوری زاد و توشه بپردازید.

 

آگاه باشید این پوست نازک تن، طاقت آتش دوزخ را ندارد؛ پس به خود رحم کنید. شما مصیبت‏ های دنیا را آزمودید، آیا ناراحتی آدمی را بر اثر خاری که در بدنش فرو رفته یا ریگ‏ های داغ بیابان او را رنج داده دیده ‏اید؟ پس چگونه می ‏شود تحمل کرد که در میان دو طبقه آتش، در کنار سنگ‏ های گداخته، هم ‏نشین شیطان باشید؟ آیا می ‏دانید وقتی مالک دوزخ بر آتش غضب کند، شعله ‏ها بر روی هم می ‏غلتند و یکدیگر را می ‏کوبند و آن گاه که بر آتش بانگ زند، میان درهای جهنم به هر طرف زبانه می ‏کشد».(7)

امام علیه السلام در سخن دیگری فرموده است: «بدان! راهی پر مشقت و بس طولانی در پیش روی داری و در این راه، بدون تلاش بایسته و فراوان و زاد و توشه و سبک کردن بار گناه، موفق نخواهی بود. بیش از تحمل خود، بار مسئولیت بر دوش منه که سنگینی آن برای تو عذاب ‏آور است. اگر مستمندی را دیدی که توشه ‏ات را تا قیامت می ‏برد و فردا که به آن نیاز داری، به تو باز می ‏گرداند؛ کمک او را غنیمت بشمار و زاد و توشه را بر دوش او بگذار و اگر قدرت مالی داری، بیشتر انفاق کن و همراه او بفرست؛ زیرا ممکن است روزی در رستاخیز در جست‏ و جوی چنین فردی باشی و او را نیابی.

 

به هنگام بی‏ نیازی، اگر کسی از تو وام خواهد، غنیمت بشمار تا در روز سختی و تنگدستی به تو باز گرداند. بدان که در پیش روی تو، گردنه ‏هایی وجود دارد که در آن، حال سبکباران به مراتب بهتر از سنگین ‏باران است».(8)

 =============================
پی نوشت ها :        
1. بحارالانوار، ج3، ص161.
2. همان، ج2، باب البرزخ.
3. نهج البلاغه، خطبه 195.
4. همان، خطبه 223.
5. بقره: 284.
6. نهج البلاغه، خطبه 102.
7. همان، خطبه 183.
8. همان، خطبه 31.
tebyan.net

تنها امکان ارسال نظر خصوصی وجود دارد
تجدید کد امنیتی
نظر شما به هیچ وجه امکان عمومی شدن در قسمت نظرات را ندارد، و تنها راه پاسخگویی به آن نیز از طریق پست الکترونیک می‌باشد. بنابراین در صورتیکه مایل به دریافت پاسخ هستید، پست الکترونیک خود را وارد کنید.