روزه به معنی خودداری از خوردن خوراک و نوشیدن مایعات برای دوره مشخصی است. روزه بخشی از کردارهای دینی در گروهی از دینها است از جمله اسلام، مسیحیت، و دین بهائی.
روزه در آیین زرتشت:در آیین زرتشت روزه گرفتن و نخوردن آب و غذا بخاطر اینکه باعث سستی بدن و عدم فعالیت مفید و کار روزانه می شود ناپسند می باشد. چون این موارد در آیین زرتشت نکوهیده شده و بی کاری و تن پروری بشدت نهی شده است و در وندیداد، فرگرد سوم فقره 33 نوشته شده:
‹‹ … آن کس که سیر غذا می خورد، توانایی می یابد که نیایش بکند، کشاورزی کند و فرزندان به وجود آورد. جاندار از خوردن زنده می ماند و از نخوردن می میرد.››
امابرای افراط نکردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بیست و یکم هر ماه زرتشتیان از خوردن گوشت پرهیز می کنند این چهار روز متعلق به چهار امشاسپند وهمن، ماه و گوش و رام که از میان چهارپایان هستند می باشد.
روزهداری یهودیان و مسیحیان
روزهداری در عهد عتیق
روزه گرفتن از عبادات یهودیان بودهاست که چندین بار در تنخ یهودی یا عهد عتیق به آن اشاره شدهاست. موسی پیش از دریافت الواح عهد از یهوه، چهل شبانهروز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد.
داوود در هنگام بیماری پسرش از بتشابع زن اوریا،روزه گرفت. یهوشافط پس از پیروزی یهودیه بر موآبیها و عمونیان چهل روز روزه گرفت. یوئیل و یونس نیز برای دور کردن خشم خدا به مردم دستور به روزه گرفتن دادند. مردخای و استر نیز از دیگر از شخصیتهای عهد عتیق هستند که پس از فرمان هامان وزیر اخشورش برای قتل عام یهودیان چندین شبانهروز روزه گرفتند.
یهودیان همچنین در روز تیشا بآو یا «نهمین روز از ماه عبری آو» که روزی است که معبد اورشلیم دو بار و در سالهای ۵۸۶ قبل از میلاد و ۷۰ میلادی، تخریب شد، به روزه داری میپردازند. این روز «شومترین روز تاریخ یهود» شناخته میشود.
روزهداری در عهد جدید
بر اساس عهد جدید، فریسیان و پیروان یحیی روزه میگرفتند اما شاگردان عیسی روزه نمیگرفتند. در انجیل متی آمدهاست:
۱۵ و شاگردان یحیی نزد وی آمده، او را گفتند که چون است که ما و فریسیان روزه میداریم و شاگردان تو روزه نمیگیرند.
۱۶ عیسی ایشان را گفت که آیا تواند شد که پسران در عروسی غمگین گردند تا آنکه داماد با ایشان است، لیکن آن روزی که داماد از ایشان گرفته شود آنگاه صائم خواهند گردید.
۱۷ هیچکس بر پیراهن کهنه پارچه کرباس نو وصله نمیگذارد زیرا که آنچه به وصله میگذارد،دریدگی پیراهن را زشتتر میکند.
۱۸ یا شراب تازه را در مشکهای کهنه میریزند والا آن مشکها دریده و باده ریخته شود و مشکها نباشند بلکه شراب تازه را در مشکهای نو میریزند تا هر دو بمانند.
انجیل متی،باب نهم، آیات ۱۵ تا ۱۸ با این حال عیسی در بیابان، چهل شبانهروز روزه گرفتو یحیی تعمیددهنده مکرر روزه میگرفت. متی از عیسی نقل کردهاست که دیو جز به دعا و روزه از جسم انسان بیرون نمیرود. اما عیسی روزه ریاکاران را تقبیح میکردهاست.
۱۷ و چون روزه میگیرید چون ریاکاران کشیدهرو نباشید که چهره خویش را درهم میکشند تا در نظر مردم روزهدار نمایند، به درستی به شما میگویم که ایشان اجر خود را گرفتهاند.
۱۸ لیکن تو هرگاه روزه میگیری، سر خود را چرب کن و روی خویش را بشوی
۱۹ تا در نظر مردم روزهدار ننمایی بلکه در نظر پدر خود که پدر تو نهان را میداند و آشکارا تو را جزا خواهد داد.
انجیل متی،باب هفتم، آیات ۱۷ تا ۱۹
روزهداری در دین مانوی
مانویان دو نوع روزه داشتند که یکی از آنها دوروز کامل و دیگری از صبح تا غروب بود.و بر اساس شواهد نجومی زمانش تعیین می گشت.آنها عیدی نیز داشتند که در روز پایانی ماه روزه برگزار می شد.در آن تصویر مانی را در دست گرفته و به گناهان خود اعتراف می کرند,یک تخت یا کرسی برای مانی خالی می گذاشتند.آنان این عید را "بما" می نامیدند.
روزهداری در اسلام
نوشتار اصلی: روزه (اسلام)
«روزه» در اسلام عبادتی است که انسان برای انجام فرمان خدا از اذان صبح تا اذان مغرب تمام روزهای ماه رمضان از چیزهایی که روزه را باطل میکند خودداری نماید.
دین بهائی
نوشتار اصلی: روزه بهائی
در تقویم بهائی هر سال شامل ۱۹ ماه ۱۹ روز است. آخرین ماه از این سال، شهرالعلاء است که بهائیان در این ماه از طلوع تا غروب خورشید از خوردن و آشامیدن پرهیز کرده و روزه میگیرند. در این دین مسافرین (با شرایطی خاص) از گرفتن روزه معاف هستند.