کشور چین، با قدمتی برابر با هزاران سال، یکی از متمدنترین و قدیمیترین کشورهای جهان است. جمعیتی حدود یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر با آداب و رسوم، ادیان و مذاهب مختلف در آن زندگی میکنند که آن را به پرجمعیتترین کشور دنیا تبدیل کرده است. همین امر سبب شده تا تنوع و فرهنگ غذایی بسیار متفاوتی را در چین شاهد باشیم.
فرهنگ غذایی مردم چین
در فرهنگ مردم چین، غذا از معنا و مفهوم ویژهای برخوردار است. آنها در تهیهی غذاهای خود، از تمامی قسمتهای یک گیاه یا حیوان استفاده کرده و آنچه را که تهیه کردهاند به هیچ عنوان هدر نمیدهند. مطمئنا تنوع قابل توجهای که در برنامهی غذایی محلی و بومی کشور چین وجود دارد، به دلیل وسعت حیرتآور و گوناگونی گیاهان و حیوانات است. هرچند امکان دارد این رژیم غذایی، نه تنها برای غربیها به طرز شگفتانگیزی سخت و طاقتفرسا، وحشتناک، منزجر کننده و لذیذ بوده، بلکه متمایز نیز باشد.
رژیم غذایی بومی چین
هر منطقه در کشور چین از یک روش آشپزی مجزا نسبت به منطقهی دیگر برخوردار بوده و دلیل این تمایز، تقسیمبندی چین به نواحی بسیار زیاد جغرافیایی است. موادی که مردم در پخت غذاها استفاده میکنند عموما از محصولات بومی کشاورزی است.
به طور مثال، خوراک اساسی و عمدهی مردم شمال چین را گندم تشکیل میدهد و این ماده بیش از برنج در سبد غذایی روزانه قرار میگیرد. گندم از مواد اصلی تشکیلدهندهی انواع غذاها همچون نودل و دامپلینگ (نوعی خمیر تهیه شده از آرد گندم که داخل آن با موادی مثل میوههای خشک پر شده و به صورت بخارپز یا آبپز استفاده میکنند) است.
چینیهای اهل جنوب، برخلاف مردم شمالی، برنج را بیشتر در رژیم غذایی خود جای دادهاند و آن را در تهیه انواع نودلهای برنجی و نوعی دیگر از غذا به نام zongzi - sticky rice (به برنج شفته و چسبناکی که بین برگهایی از گیاهان خوراکی مثل کاهو، کلم و ... پیچیده شده باشد گویند. این غذا تقریبا شبیه دلمو برگ مو ما ایرانیها است.) به کار میبرند. همچنین غذاهای جنوب چین تند و پرادویه بوده و همین امر باعث میشود تا مردم این کشور بر خلاف کرهایها در کنار غذای خود کمتر از فلفل چیلی (فلفل قرمز، بسیار تند و خشک شده) استفاده کنند.
غذاهای اصلی چین
۱. غذای سال نو
برای مردم چین، غذاهای سال نو از اهمیت ویژهای برخوردارند. به طوری که تمامی اعضای خانواده دور هم جمع میشوند تا در سال نو از این غذاها استفاده کنند. این غذاها نه تنها خوشمزه هستند، بلکه به عنوان یک سنت، در تمامی طول جشن سال نو مصرف میشوند. ماهی، پیچ بهاری، نیان راگو و دامپلینگ غذاهایی هستند که معمولا در این روزها به عنوان خوردنیهای لذیذ و خوشمزه استفاده میشوند.
۲. غذاهای گیاهی
اکثر گیاهخواران چینی بودایی هستند. پیروان بودا آموزشهایی را در مورد به حداقل رساندن صدمات، درد و رنجها ارائه میدهند. علاوه بر این، گیاهخواران شیفتهی ورزش یوگا هستند. با گذشت زمان، بر اساس توصیههای سلامتی و تندرستی، چینیهایی که گیاهخوار یا سبزی خوار نیستند نیز تمایل زیادی به خوردن غذاهای گیاهی پیدا کردهاند.
غذاهای داروئی
در این نوع غذاها، اساس آشپزی برمبنای استفاده از مواد و ترکیبات دارویی قرار گرفته و توجه به استفاده از رژیم درمانی، بهره مندی از محصولات کشاورزی دارویی و همچنین آشنایی و آگاهی با علم پزشکی سنتی، به عنوان وظیفهای مهم و ضروری تلقی میشود.
غذاهای معروف و باورنکردنی چین
کشور چین دارای منابع و جاذبههای گردشگری بسیاری است. بنابراین غذاهای خوشمزه از ملزومات یک تور گردشگری خوب خواهد بود. با توجه به تاریخچهی منحصر به فرد و بینظیر در روشهای آشپزی استادانه و مطبوع چینی، رژیم غذایی این کشور به بخش مهمی از فرهنگ مردم این کشور تبدیل شدهاست. در غذاهای معروف چینیها به دلیل رنگآمیزی، عطر خوش، مزه و ذائقهی خاص خود، فلسفهی معنایی جالب و مشهوری نهفته است.
وجود این طیف وسیع از انواع غذاهای لذیذ، عطر و طعم بینظیر مواد غذایی و همچنین تاریخچهی جالب و شنیدنی که در تهیه و ایجاد هریک از غذاهای چینی وجود دارد، باعث شده تا مردم چین، آشپزی منحصر به فرد سرزمینشان را مایهی فخر و مباهات خود بدانند. هر چند استفاده از حشرات، خزندگان، نرمتنان و دیگر جانورانی که حتی شنیدن اسم آنها باعث ایجاد حسی بد و منزجر کننده میشود در پخت غذاهای چینی مرسوم است، ولی به خاطر داشته باشید که بیشتر غذاهایی که توسط مردم چین تهیه میشود نه تنها بدمزه نیستند بلکه مطمئنا از خوردن آن غذاها لذت خواهید برد.
دامپلینگ جی آ او زی (Dumpling Ji Ao Zi)
وقتی که میخواهید غذایی ساده و در عین حال سالم را در مدت زمانی کم تهیه کنید، دامپلینگ جی آ او زی میتواند گزینهی مناسبی برای آشپزی شما باشد.این غذای سالم را با پیاز سبز (که به دلیل رویش این پیاز در فصل بهار به پیاز بهاری هم معروف است)، گوشت خوک یا گوسفند، نمک، کلم، جوانهی بامبو، روغن کنجد، سویا، برنج چینی و مقداری آب برای جوشاندن یا بخارپز کردن، میتوان تهیه کرد. البته چینیها از میوههای خشک نیز برای تهیهی این غذا استفاده میکنند.
گوشت دندهی ترش و شیرین (Sweet and Spare Ribs)
یکی دیگر از غذاهای بسیار خوشطعم چین، گوشت دندهای ترش و شیرین است که طرفداران بسیاری را در سراسر چین و دیگر کشورها، به خود اختصاص داده است. چینیها در هنگام پخت این غذا با استفاده از شکر و نمک، دندههای گوشتی را ترش و شیرین کرده و با کمک خردل به آنها طعم تندی میبخشند. از دیگر مواد تشکیل دهندهی این غذای خوش مزه، میتوان به آرد، فلفل کوبیده شده، روغن، سویا، سس و سرکه نیز اشاره کرد. آنها ابتدا دندههای گوشتی را آبپز کرده و سپس به مدت ۳۰ دقیقه درون روغن سرخ میکنند. در آخر با ریختن سسی غلیط و خوشمزه روی دندههای گوشتی، آن را سرو میکنند.
روشهای آشپزی چینی
غذاهای چینی به دلیل بهرهمندی از روشهای خاص آشپزی و استفاده از مواد غذایی متفاوت، در سراسر جهان کاملا شناخته شده و معروف بوده و از اهمیت ویژهای برخوردار است. تازگی و کیفیت مواد مورد استفاده در پخت غذاها، استفاده از چاشنیهای فوق العاده، توجهکردن به جزئیترین نکات آشپزی و توازن و زیبایی رنگهای موجود در ترکیبات غذایی باعث شده تا چینیها غذایی زیبا و درعین حال سالم و لذیذ را در رژیم روزانهی خود ارائه دهند. اکثر این غذاها به صورت بخارپز یا آب پز تهیه شده و بیشتر تلاش میشود تا مواد غذایی گوشتی، مثل ماهیها، گوشتهای قرمز و انواع پرندگان را به صورت نیم پز سرو کنند. آنها اعتقاد دارند که با پخت بیش از اندازهی مواد، از ارزش غذایی آنها کاسته میشود و دیگر منفعتی برای بدن انسان نخواهند داشت.
دستورالعمل آشپزی ساده و سریع
بیشتر غذاهایی که مردم چین در رژیم روزانهی خود مصرف میکنند، بسیار آسان و در مدت زمانی کم پخته میشود. برای مثال میتوان از ماپوتوفو ( Mapo Tofu، نوعی غذای مخصوص) و یا برنج سرخشده و تخم مرغ نیمرو نام برد که برای تهیهی آن به زمان زیادی نیاز نخواهید داشت. غذاهای دیگری مثل دامپلینگ جی آ او زی و داملپلینگ برنج شفته که از مخلوط گوشت خوک، تره فرنگی و اضافات خمیر دامپلینگ تهیه میشود و نیز غذایی به نام گوشت دندهی ترش و شیرین، هرچند به مدت زمان بیشتری برای پخت نیاز دارند، اما به دلیل مراحل پخت ساده و نیاز به مواد اولیهی کم،گزینهی مناسبی برای یک وعده غذای روزانه است. شما میتوانید مواد اولیه را به راحتی از تمامی سوپرمارکتهای محلی چین تهیه کرده و حتی با داشتن تجربهای بسیار کم، تنها با عمل کردن به دستورالعملهای آشپزی چینی، غذایی سالم، لذیذ و آسان را در منزل تهیه کنید.
نمونههایی از مواد غذایی چینی
مردم چین از ذائقهی غذایی منحصربفردی برخوردار هستند. آنها بهجز هواپیما، هرجنبدهای را که در هوا پرواز کند و به غیر از میزغذاخوری، هر چهارپایی را که در اطراف خود ببینند میخورند. چینیها برای دست یافتن به جدیدترین مزهها و کشف سلایق و ذائقههای مختلف نه تنها از خوردن انواع جانورانی همچون حیوانات وحشی، سگهای خانگی، خزندگان، دوزیستان، نرمتنان، حشرات، ماهی و پرندگان سرباز نمیزنند بلکه با لذت و ولع جالب توجهی، مشغول به خوردن آنها میشوند. البته نباید از این نکتهی بسیار مهم غافل شد که مصرف انواع جانداران توسط مردم چین، نشانهی عدم حمایت آنها از حیوانات نیست. بلکه پرواضح است آنها نهتنها از خوردن گونههای حفاظت شدهی جانداران پرهیز میکنند بلکه رفتار بیرحمانه و آزار و اذیت نسبت به حیوانات را نیز تحمل نکرده و انجام این عمل را زشت و ناپسند میدانند. شما هرگز با رستورانهایی در چین برخورد نخواهید کرد که در معرض دید مشتریها به ذبح یا قطعه قطعه کردن گوشت حیواناتی مشغول باشند که برای استفاده در پخت غذاهایشان به کار میبرند. حتی تماشای این صحنه به دیگران پیشنهاد نمیشود.
آیین غذاخوردن مردم چین
از مهمترین وجه تمایز و مشخصههای مردم چین، داشتن تاریخچهای سرشار از آیینهای عبادی و آداب غذاخوردن است که به طور شگفتانگیزی در فرهنگ این کشور نفوذ کرده و توجه ملل مختلف را به خود جلب ساخته است. ظاهرا این تاریخچهی عظیم، از زمان سلسلهی شروع شده و پس از گذشت هزاران سال تحول و دگرگونی، به طور کامل مورد قبول عموم مردم چین قرار گرفته است.
استفاده از چاپستیک
زمانی که به کشور چین سفر کردید و با دوستان چینی خود مشغول غذا خوردن هستید، بهتر است در هنگام استفاده از چاپستیک نکاتی را رعایت کنید که مطمئنا جوی صمیمی و دوستانهتر را تجربه خواهید کرد. از فروبردن چاپستیکهای خود در کاسهی برنج، خودداری کنید. چینیها نیز همانند کرهایها قرار دادن چاپستیک درون کاسهی برنج را نوعی بیادبی دانسته و آن را یادآور آیین عبادی برای مردگان میپندارند.
هنگام خوردن غذا چاپستیکهای خود را در کنار بشقاب خود رها نکنید، اطرافیان شما با دیدن این صحنه، احساس میکنند شما با انجام این کار نارضایتی خود را برای طولانی شدن زمان خوردن غذا اعلام کردهاید و آنها را مجبور میسازید که با سرعت بیشتری غذایشان را به اتمام برسانند. بنابراین اگر دیگر نیازی به استفاده از چاپستیک نبود، بهتر است آنها را به صورت افقی و در جلوی کاسهی برنج خود قرار دهید، در ضمن فراموش نکنید که از قرار دادن چاپستیکها در روی میز نیز اکیدا خودداری کنید. هرگز از خوردن غذایی که برای شما تدارک دیدهاند سرباز نزنید. این رفتار شما برای چینیها بسیار آزاردهنده و در عین حال جسورانه خواهد بود. البته نیازی نیست که تمام غذایی که برایتان تهیه شده است را مصرف کنید. میتوانید به اندازهای که اشتها دارید غذا بخورید و از اضافه آمدن غذای خود احساس شرمندگی نکنید.
هنگام غذاخوردن چینیها، صداهای عجیب و گوناگونی از دهانشان به گوش میرسد. و هرچه که آن غذا لذیذتر و باب میل آنها باشد، این صداها با شدت بیشتری شنیده خواهد شد. آنها با این روش، رضایت خود را از طعم و مزهی غذایی که میخورند اعلام میکنند. حتی اگر با این رفتار احساس ناخوشایندی به شما دست داد، سعی کنید که بر خود مسلط باشید و اجازه ندهید که متوجه شوند. چون برخورد شما را بدور از آداب میدانند.
معمولا غذای اصلی در ظرفی بزرگ سرو میشود و در کنار آن ظرف، چاپستیکی برای برداشتن غذا وجود دارد. سعی کنید از همان چاپستیک غذایتان را بردارید و هرگز چاپستیک خود را وارد ظرف غذای اصلی نکنید. البته فرهنگ و آداب غذا خوردن در چین همانند آئین و رسوم این کشور تنوع بسیار زیادی دارد که ما سعی کردیم مهمترین سرفصلها در آداب و رژیم غذایی مردم چین را برای شما بازگو کنیم. منبع chinahighlights