آزبستوز ـ asbestosis
آزبستوز عبارت است از التهاب ریه‌ها به علت استنشاق ذرات آزبست. این یک اختلال مزمن است اما مسری نیست. آزبستوز ممکن است منجر به سرطان ریه شود (خطر بروز با سیگار کشیدن بسیار بیشتر می‌شود). مردان بالای 40 سالی که در معرض ذرات آزبست بوده‌اند با احتمال بیشتری دچار این بیماری می‌شوند.
یکی دیگر از بیماری‌های ریوی ناشی از کار آزبستوز است. این بیماری به علت استنشاق گرد و غبار پنبه نسوز به‌وجود می‌آید. آزبست یا پنبه کوهی درون سنگ‌های سخت در اعماق زمین وجود دارد و دارای رشته و فیبرهای بلندی است. این رشته‌ها در برابر حرارت، مقاومت زیاد و قابلیت هدایت الکتریکی بسیار کمی‌دارند، از این رو در صنایع بسیاری به کار می‌روند.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
از کارگرانی که به خاطر شغل‌شان با آزبست مواجهه هستند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
◊ کارگران معادن
◊ کارگران مسوول حمل سنگ از معدن به آسیاب‌های مخصوص
◊ کارگران کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی که از آزبست نخ و پارچه تهیه می‌کنند.
◊ کارگران کارخانه‌های لنت‌سازی
◊ کارگران کارخانه‌های تولید پشم شیشه و پنبه‌نسوز
◊ کارگران کارخانه‌های تولید لوله‌های سیمانی که در آنها آزبست به کار رفته است.
◊ کارگران ساختمانی
◊ لوله‌کش‌ها و سازندگان دیگ‌های بخار.
آزبستوز عبارت است از التهاب ریه‌ها به علت استنشاق ذرات آزبست
علایم شایع بیماری آزبستوز :
· تنگی نفس
· سرفه‌ای که یا بدون خلط است یا خلط کمی دارد.
· احساس کسالت عمومی
· نامنظمی خواب
· بی‌اشتهایی
· درد قفسه سینه
· خشونت صدا
· سرفه خونی
·علایم نارسایی احتقانی قلب
· آبی شدن ناخن‌ها
سرفه خونی یکی از علائم بیماری آزبستوز است
علل بیماری آزبستوز :
مواجهه طولانی مدت با ذرات ریر آزبست به هنگام کار یا از منابع دیگر. قسمت محیطی ریه‌ها در اثر فیبرهای آزبست دچار آزردگی می‌شوند، که نهایتاً التهاب، ضخیم‌شدگی و تشکیل بافت جوشگاهی در بافت ریوی (فیبروز ریوی) را به دنبال خواهد داشت. امکان دارد تا 20 سال از زمان مواجهه با آزبست بگذرد و سپس علایم بیماری ظاهر شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر :
¤ مشاغلی که در ارتباط با آزبست هستند.
¤ تغذیه نامناسب
¤ سیگار کشیدن
¤ سوء در مصرف الکل
عوارض احتمالی :
ο سرطان ریه
ο بیماری سل
ο نارسایی قلبی به علت بیماری ریوی
ο روی هم خوابیدن بافت ریوی
ο جمع‌شدن مایع در فضای جنب (اطراف ریه‌ها)
ο سرطان حنجره و احتمالاً برخی سرطان‌های مربوط به دستگاه گوارش از عوارض مواجهه افراد با این ماده است.
آزبستوز ممکن است منجر به سرطان ریه شود
درمان بیماری آزبستوز :
♦ سیگار کشیدن را متوقف کنید.
♦ در صورت بروز هرگونه عفونت تنفسی، حتی سرماخوردگی، به پزشک مراجعه کنید.
♦ اگر بیماری پیشرفته باشد، به فکر نقل مکان به یک جای گرم و خشک باشید.
♦ فیزیوتراپی تنفسی و یادگیری روش‌های آن
♦ روش‌های تخلیه نایژه‌ای را فرا گیرید و به کار بندید.
♦ از افرادی که دچار عفونت هستند دوری کنید.
♦ واکسیناسیون آنفلوانزا و پنوموکک (ذات‌الریه) را به روز نگاه دارید.
♦ از دستگاه بخور خنک برای نرم کردن ترشحات نایژه‌ای استفاده کنید تا این ترشحات راحت‌تر تخلیه شوند.
داروها :
• آنتی‌بیوتیک برای عفونت
• امکان دارد اکسیژن ضروری شود.
• برای رفع ناراحتی خفیف می‌توان از داروهایی مثل استامینوفن استفاده نمود.
• گشادکننده نایژه (استنشاقی یا خوراکی) همراه با استنشاق درمانی برای باز کردن لوله‌های نایژه‌ای تا حداکثر ممکن.
فعالیت :
* در صورت وجود عفونت، در رختخواب استراحت کنید.
* پس از آغاز درمان، با رو به بهبود گذاشتن علایم فعالیت‌های عادی خود را از سر گیرید.
* برای حفظ ظرفیت ریه باید ورزش منظم به هر شکلی که قابل تحمل باشد انجام داد.
علایم شایع بیماری آزبستوز
در این شرایط به پزشک خود مراجعه فرمایید :
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم آزبستوز را دارید.
- بالا رفتن درجه حرارت بدن تا 3/38 درجه سانتیگراد با بالاتر
- افزایش درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- وجود خون در خلط
- کاهش فزاینده وزن
- اگر دچار علایم جدید و غیر قابل کنترل شده اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
برای کارگران صنایع آزبست باید به طور منظم عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام شود
پیشگیری از بیماری آزبستوز :
۱. به هنگام قرار گرفتن در معرض آزبست، از ماسک حفاظتی مناسب یا هودی که با هوای آزاد ارتباط دارد استفاده کنید.
۲. اقدامات توصیه شده در رابطه با مهار غبارهای آزبست را به کار بندید.
۳. سیگار نکشید.
۴. یک برنامه منظم ورزشی داشته باشید تا سلامت قلبی ـ تنفسی شما حفظ شود.
۵. برای کارگرانی که در صنایع آزبست کار می‌کنند باید به طور منظم عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام شود تا هرگونه سایه غیرطبیعی در ریه‌ها شناسایی شود. اگر در عکس مشکلی بود، فرد باید کار با آزبست را رها کند حتی اگر علامتی وجود نداشته باشد.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته