آموزش تنفس مصنوعی

تنفس مصنوعی به کلیه اعمالی گفته می‌شود که باعث رساندن اکسیژن به مصدوم می‌شود تا تنفس طبیعی وی دوباره برقرار گردد.

 بدن می‌تواند مدت 6-4 دقیقه بدون اکسیژن بماند. بنابراین اگر قلب بایستد، یعنی خونی که حامل اکسیژن برای سلولهاست از جریان بیافتد، امدادگر برای برگرداندن ضربان قلب بطور متوسط 5 دقیقه فرضت دارد و حدود 60 ثانیه بعد از ایست قلب، تنفس نیز قطع می‌شود. اگر قلب کار کند ولی تنفس قطع شده باشد در اینجا هم 5 دقیقه فرصت برای نجات بیمار است.

 موارد لزوم دادن تنفس مصنوعی

علائمی که نشان می‌دهد مصدوم یا بیمار به تنفس مصنوعی احتیاج دارد عبارتند از:

 * هیچگونه حرکتی در قفسه سینه بیمار دیده نمی شود و حرکت هوا را از دهان بینی نمی‌توان شنید. با گرفتن تکه کاغذ یا پنبه در برابر دهان و بینی بیمار (و حرکت آنها) و یا گرفتن آینه جلوی دهان و بینی (و ظهور بخار روی آن) هم می‌توانیم به ایست قلبی پی ببریم.

* بیمار برای وارد و خارج نمودن هوا به ریه‌های خود تلاش می‌کند و عضلات جلوی گردن و برجسته می‌شوند ولی ورود و خروج هوا انجام نمی‌شود یا خیلی غیر موثر است و تنفس را نمی‌توان حس کرد. 

* بیمار دچار سیانوز می‌گردد یعنی پوست و مخاط اطراف لبها، ناخنها، بینی و گاهی تمام بدن و صورت به رنگ خاکستری متمایل به آبی (کبود) در می‌آیند.

بدن می‌تواند مدت 6-4 دقیقه بدون اکسیژن بماند 

 چگونگی دادن تنفس مصنوعی از طریق تنفس دهان به دهان

1) راه هوایی را باز کنید :

در حالتی که مصدوم صاف و به پشت قرار گرفته است، دو انگشت یک دست خود را زیر چانه مصدوم و دست دیگرتان را روی پیشانی وی قرار داده و به آرامی قدری سر وی را به عقب متمایل کنید (در صورت اطمینان از عدم وجود صدمه نخاع گردنی)

2) در صورت مشاهده انسداد واضح، آنرا برطرف کنید.

 چانه مصدوم را با انگشتان خود نگه داشته و انگشت شست همان دست را به درون دهان وی فرو کنید تا بتوانید زبان او را نگه دارید.

در حالی که زبان و آرواره مصدوم را محکم و ثابت نگه داشته اید، چانه را با دست دیگر خود مقداری بالا ببرید. از انگشت اشاره خود به حالت قلاب ماهیگیری برای بیرون آوردن جسم خارجی استفاده کنید، البته به شرطی که آن را به طور واضح ببینید.

مانند دندان ها و پروتزهای شکسته یا جا به جا شده را از دهان خارج کنید. اگر دندانهای مصنوعی به خوبی در محل خود قرار دارند با آنها کاری نداشته باشید (هرگز انگشتان خود را برای جستجوی کورکورانه درون گلوی مصدوم فرو نکنید.

3) در تنفس دهان به دهان، بینی مصدوم را با فشردن انگشت شست و نشانه خود روی آن، مسدود سازید. سپس یک دم عمیق انجام داده لبهای خود را در اطراف دهان وی قرار دهید، به نحوی که حین انجام تنفس حتی المقدور هوایی به بیرون نشت نکند.

4) تا زمانی که بالا آمدن سینه وی را ببینید، هوای بازدمی خود را درون ریه هایش فوت کنید (حدود 2 ثانیه طول می کشد تا قفسه سینه به اندازه کافی بالا بیاید)

5) لبهایتان را برداشته و اجازه دهید که قفسه سینه به طور کامل پائین بیاید که این مرحله حدود چهار ثانیه زمان لازم دارد. یکبار دیگر هم تنفس دادن را تکرار کرده و سپس گردش خون را بررسی کنید.

اگر نشانه ای از بهبود وضعیت مثل برگشتن رنگ پوست به حالت طبیعی و یا انجام هر حرکتی مثل نفس کشیدن و سرفه و یا عمل بلع در مصدوم دیده نشد، بلا فاصله شروع به انجام عملیات احیای قلبی - ریوی نمائید.

اگر نبض مصدوم حس شود، تنفس مصنوعی را تقریبا در هر 5 ثانیه یکبار ادامه داده و پس از 10 بار تنفس دادن، نبض وی را مجدداً باز بینی کنید. در صورت بازگشت تنفس، بدن مصدوم را به وضعیت ریکاوری در آورید.

هر گاه انجام تنفس دهان به دهان ممکن نبود می‌توان از تنفس دهان به بینی استفاده کرد

اگر پس از دو بار تلاش برای انجام تنفس مصنوعی سینه مصدوم بالا نیامد، موارد زیر را بررسی نمایید :

- آیا سر به اندازه کافی به پشت متمایل شده است ؟

- آیا سوراخ های بینی مصدوم را کاملاً مسدود کرده اید ؟

- آیا لبهایتان کاملاً به دور دهان مصدوم چسبانده شده بودند ؟

- آیا مسیر هوایی وی توسط خون، استفراغ و یا جسم خارجی مسدود شده است یا نه ؟

توجه : در صورتی که ماسک و یا پوشش ویژه محافظ به همراه دارید از آن استفاده کنید.

در موارد زیر تنفس دهان به دهان نباید انجام شود.

♦  وجود زخم روی صورت، دهان و فک یا شکستگی فک

♦  آغشته بودن اطراف دهان مصدوم به سم

♦  استفراغ شدید و مکرر

♦  انقباض شدید عضلات فک (در تشنج)

 تنفس دهان به بینی

هر گاه انجام تنفس دهان به دهان ممکن نبود می‌توان از این روش استفاده کرد. بعد از باز کردن راه هوایی و پاک کردن دهان، با انگشت شصت دستی که روی چانه قرار دارد لبهای مصدوم را به هم فشار دهید تا دهانش بسته شود.

نفس عمیق بکشید، دهانتان را روی بینی مصدوم قرار دهید و داخل بینی بدمید تا قفسه سینه بالا بیاید. سپس دهانتان را از روی بینی بردارید و در صورت امکان او را باز کنید تا هوا از طریق دهان و بینی خارج شود.

بلافاصله بعد از تنفس نبض کاروتید را جهت بررسی وضعیت قلبی بررسی کنید. اگر قلب ضربان ندارد همزمان ماساژ قلبی بدهید.

تعداد تنفس مصنوعی را با سرعت 15-12 بار در دقیقه در بزرگسالان و 20 بار در دقیقه در اطفال ادامه می‌دهید.

 تنفس دهان به دهان و بینی

از این روش معمولا در کودکان و نوزادان استفاده می‌شود. بعد از قرار دادن سر بیمار در وضعیت مناسب از نظر راههای هوایی دهان خود را روی دهان و بینی طفل گذاشته و فقط با هوایی که در دهان دارید یا به آرامی فوت کنید (از بکار بردن هوای زیاد و با فشار زیاد خودداری شود) و به حرکات قفسه سینه نیز توجه کنید. سپس سر خود را کنار ببرید تا هوا زا ریه‌ها (ششها) خارج شود. و دوباره ... .

دادن تنفس به طریقه سیلوستر

این روش تنفس مصنوعی در برق گرفتگی و از کار افتادن ماهیچه‌های تنفسی در اثر عوامل دیگری مانند کزاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش با باز کردن دستها به صورت دایره‌ای تا بالای سر و بعد جمع کردن دستها روی قفسه سینه و فشار روی قفسه سینه ورود و خروج هوا.

 از تنفس مصنوعی سریع و محکم خودداری کنید

تنفس مصنوعی برای شیرخواران و کودکان

در مورد کودکان زیر یکسال فقط از قرار دادن یک انگشت در زیر چانه استفاده کنید و گردن را بیش از حد به عقب نبرید.

• دهان مصدوم را نگاه کنید و بدقت هرگونه انسداد و جسم خارجی را که بطور واضح می بینید خارج کنید.

• لب های خود را محکم در اطراف دهان و بینی شیرخوار و یا فقط در اطراف دهان در مورد کودکان 7-1 ساله بچسبانید.

• تا زمان بالا آمدن سینه به درون ریه ها بدمید.

• پنج بار تنفس بدهید، به طوری که هر بار تنفس حدود سه ثانیه طول بکشد.

• علایم گردش خون (تنفس طبیعی، سرفه و یا حرکت) را جستجو کنید و به دنبال سایر نشانه های بهبود وضعیت نیز بگردید.

• اگر علایم گردش خون وجود ندارد، احیا را شروع کنید (CPR)

• اگر علایم گردش خون وجود دارد، ابتدا تنفس مصنوعی را به مدت یک دقیقه ادامه داده، سپس با اورژانس تماس بگیرید.

تنفس مصنوعی به اعمالی گفته می‌شود که باعث رساندن اکسیژن به مصدوم می‌شود

نکات لازم در تنفس مصنوعی

◊ از تنفس مصنوعی سریع و محکم خودداری کنید.

◊ از باز بودن راه هوایی مطمئن شوید تا هوا به جای نای وارد معده نشود. ورود هوا به مری و معده باعث اتساع آن خواهد شد که باعث تحریک استفراغ شده و مواد استفراغی می‌تواند وارد مجاری هوایی شده و باعث خفگی شود و اتساع معده همچنین به علت فشار روی عضله دیافراگم، تنفس و باز شدن ریه را با اشکال روبرو می‌کند. در این صورت مراقب استفراغ کردن بیمار باشید و در صورت استفراغ او را به سرعت به پهلو بچرخانید تا مواد استفراغی از دهانش خارج شود و پس از آن دهان او را تمیز کنید و به دادن تنفس و احیا ادامه دهید.

◊ قرار نگرفتن کامل دهان امدادگر روی دهان بیمار، قرار نگرفتن کامل سر در وضعیت مناسب، بسته نشدن کامل بینی موقع دادن تنفس و کافی نبودن قدرت تنفسی مصنوعی عامل موثر نبودن تنفس مصنوعی خواهد شد.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته

منابع:

his.ut.ac.ir

emdad-golestan.blogfa.com