راهنمای سفر به بندر ترکمن

سفر به بندر ترکمن شما را با تجربه ای جالب و بی‏نظیر مواجه می‏کند، جایی که زبان هموطنان‏مان را به خوبی متوجه نمی‏شویم اما نگاه مهربان و سخاوتمند آن‏ها همواره نگران مهمان‏های سرزمین شان است و از هیچ مهر و کمکی دریغ نمی کنند. اگر به این شهر سفر می کنید فراموش‏ نکنید قورقومی یعنی سلام.

بندر ترکمن، از نظر تاریخی شهری قدیمی نیست، در واقع در سال ۱۳۰۶ در پی سرکوب عشایر توسط پهلوی اول و با اهداف نظامی این شهر تاسیس شد. جالب است بدانید این بندر نخستین شهر کشور است که توسط مهندسین و معماران ایرانی و بلژیکی مطابق با اصول شهرسازی ساخته شده و نقشه آن تار عنکبوتی و بسیار منظم است.

پیش از تاسیس این بندر، بندر گز و دیگر شهرهای اطراف حالت مرکزیت داشتند که با ظهور این بندر که در ابتدا “بندر شاه” خوانده می‏شد دچار رکود شدند. بندر ترکمن، پایتخت خاویار دنیاست که در کنار پنبه فراوانی که در اطراف آن کشت می‏شود از ارکان اصلی اقتصاد محلی است.

ساکنین این بندر عمدتا ترکمن هستند اما فرهنگ آنها از فرهنگ مازندرانی، ترکمنی و حتی روسی و قزاقی گرفته شده است. بندر ترکمن با وجود آنکه به دریا چسبیده از نظر اقلیمی در منطقه آب و هوایی نیمه خشک و معتدل قرار می‏گیرد و این به دلیل مجاورت با ترکمن صحرا و بیابان‏های جنوبی ترکمنستان است. اگر قصد سفر به بندر ترکمن را دارید، به شما پیشنهاد می کنیم با افزودن یکی دو روز به سفر خود، دیدنی‏های اطراف آن را نیز در برنامه خود بگنجانید.

کجا بگردیم؟
جالب ترین نقطه شهر اسکله آن است. دریای مازندران، و اسکله توریستی بندر ترکمن در غرب شهر واقع شده، جایی که می‏توان سوار قایق‏های پدالی یا موتوری شد و بازارهای ساحلی و رنگارنگ صنایع دستی در آن قرار دارند.

دوشنبه بازار بندر ترکمن بهشت مسافران عاشق صنایع دستی است. انواع صنایع دستی ترکمنی شامل پشتی، قالی، محصولات نمدی، سوزن دوزی و جواهرات با قیمتی مناسب در این بازار به فروش می‏رسند.

آشوراده: در غرب بندر ترکمن بزرگترین جزیره ایرانی در دریای مازندران، در شبه جزیره میانکاله واقع شده است. در گذشته آشوراده از سه جزیره تقریبا به هم پیوسته تشکیل می شده که دو جزیره کوچک و انتهایی در طول قرن ها به زیر آب رفته اند و حالا آشوراده نیز به همان دلیل متروک و نیمه مغروق مانده است. البته مسافران می توانند از بندر ترکمن با قایق موتوری ظرف ۱۰ دقیقه به آشوراده برسند و از زیبایی های بینظیر و آرامش مثال زدنی آن لذت ببرند.

سواحل قابل شنای جزیره برای آقایان و طرح سالم‏سازی برای خانم‏ها آشوراده را به مقصدی ایده‏آل برای علاقمندان به ساحل و شنا تبدیل می‏کند. اما اکنون این جزیره زیبا و پر از آرامش ساکنی جز صیادان و کارمندان شیلات ندارد. بی‏جهت نیست که ۴۰% خاویار کشور در این جزیره تولید می‎شود، خاویار آشورا ده از معروفترین و مرغوبترین خاویارهای دنیا به شمار می‏آید.

آشوراده که از واژه ترکی “آشیر آداسی” گرفته شده، از آنجا که بعنوان چراگاه هم مورد استفاده قرار می‏گرفته در بین مردم محلی مال آشیر هم خوانده می شده است. جزیره تا اوایل قرن هنوز هم یکی از اصلی ترین زیستگاه های ببر مازندران یعنی قوی ترین گوشتخوار جهان بوده، حیوانی که حدود ۴۰ سال پیش آخرین نمونه زنده آن توسط یک شکارچی از پا درآمد.

میل رادکان: میل رادکان، با حدود ۳۵ کیلومتر فاصله از بندر ترکمن، در یک ناحیه جنگلی کوهستانی واقع است. این برج، یکی از مجموعه برج هایی است که در مسیر لاجیم ورسک به بندر ترکمن، برای راهنمایی و اسکان مسافران ساخته شده است و بعدا مقبره بانی اش شد.

بانی برج، یکی از اسپهبدان آل باوند به نام ابوجعفر محمد بوده است که دستور ساخت آن را در سال ۴۰۷ ه.ق داده است. برج شامل دو بخش بدنه و گنبد است، و گنبد مخروطی و دو پوشه آن ۳۵ متر ارتفاع دارد. تعدادی کتیبه به دو خط پهلوی و کوفی در برج موجود است. مصالح بکار رفته در ساخت برج، ملاط گچ و آهک است.

 آق قلا: شهری است در ۳۶ کیلومتری شمال شرق بندر ترکمن، از معروفترین آثار این شهر، پل خشتی آن است که بر روی رود گرگان ، در زمان صفوی بر روی پایه های ساسانی ساخته شده است. این پل دو مناره داشته که اکنون از بین رفته است. بنظر می رسد پل به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده باشد.

قلعه کهن از دیگر بناهای شهر است که اکنون مخروبه شده و جز دو دیوار آن چیزی باقی نمانده است. این قلعه به قلعه مبارک آباد نیز معروف است. سد وشمگیر، در ۵ کیلومتری شمال شرق آق قلا نیز یکی از دیدنی های شهر است که برای گذراندن یک روز در دل طبیعت انتخاب خوبی است.

بندر گز: در ۱۲ کیلومتری بندر ترکمن، یکی از مراکز کشت پنبه کشور و یکی از شرقی ترین بنادر دریای خزر به نام بندر گز قرار گرفته، پیش از آنکه بندر ترکمن رونق بگیرد، این بندر قدیمی، قطبی مهم و بندر تجاری منطقه بوده است. از آثار تاریخی بندر” جر کلباد” در غرب روستای کهنه کلباد است. آتشکده قدیمی مخروبه، قلعه های باستانی مثل مار قلعه، قدیم قلعه و عروس قلعه هم از دیگر آثار قدیمی دیدنی بندر هستند.

 چطور به بندر ترکمن برسیم؟
اگر از شهرهای مرکزی، جنوبی و غربی ایران به سمت بندر ترکمن می آیید، بهترین مسیر، مسیری است که از تهران شروع می شود و با امتداد در جاده فیروزکوه و رسیدن به ساری به سمت شمال شرق ادامه می یابد. با استراحت یا اقامت شبانه در ساری می توانید مسیرتان را به سمت نکا، بهشهر، گلوگاه ، نوکنده ادامه داده و از آنجا وارد بندر گز شوید و با یک گشت نیم یا یک روزه در این بندر با طی مسیری ۱۵ دقیقه ای به بندر ترکمن برسید.

برای همین مسیر راه آهن تهران- گرگان هم در دسترس است که با طی مسیر موازی با راه جاده ای یکی از زیباترین مسیرهای ریلی کشور به شمار می رود.

اگر از آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل یا گیلان و مازندران به سمت بندر ترکمن می روید، مسیر جاده اصلی را ادامه دهید و با عبور از استان گیلان و پشت سر گذاشتن رامسر، تنکابنف چالوس، نوشهر، محمود آباد،قائم شهر،ساری، نکا و بهشهر وارد استان گلستان و سپس بندر ترکمن شوید.

 از سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، رضوی و شمال هم می توانید از دو مسیر به بندر ترکمن برسید: از مشهد به سمت قوچان رفته و مسیرتان را به سمت کلاله ادامه دهید و با گذشتن از گنبد به سمت غرب ادامه مسیر دهید تا به بندر ترکمن برسید.

مسیر دیگر را می توانید با گذر از نیشابور و سبزوار و میامی به سمت شاهرود ادامه دهید و از انجا به آزادشهر و گرگان و در فاصله یک ساعته به بندر ترکمن برسید.

از سمنان هم می توانید همان مسیر شاهرود- گرگان را ادامه دهید و هم می توانید مسیر شهمیرزاد به ساری را انتخاب کنید که یکی از زیباترین مسیرهای کوهستانی جنگلی کشور است.

برای کسانی که مایلند با هواپیما به این مقصد برسند هم دو رودگاه نزدیک به بندر ترکمن وجود دارد: هم فرودگاه گرگان و هم فرودگاه نکا در فاصله ای اندک از مقصد شما واقع هستند.

چی بخوریم؟
در بندر ترکمن احتمال زیادی دارد که مهمان مردم صمیمی این شهر شوید، غذاهای خانگی بندر ترکمن بسیار لذیذ هستند و در کنار شیرینی‏ها و نوشیدنی‏های منحصربفرد این بندر، ترکیب جالبی از طعم و مهمان‏نوازی را به مسافر ارائه می‏دهند. غذاهای ترکمن، بر مبنای گوشت لذیذ گوسفندی و سبزیجات تهیه می شوند.

مشهورترین غذای ترکمنان “چکدرمه” است که با تکه های درشت گوشت و پیاز و گوجه فرنگی و برنج تهیه و خورده می شود. هلی آش هم یکی از انواع آش است که در میان ترکمنان محبوبیت خاصی دارد. آش شامل بنشن و سبزیجات و گوجه فرنگی و شکر وپیاز است.

 چی بخریم؟
دوشنبه بازار بندر ترکمن محلی است که می توانید زیباترین صنایع دستی ترکمنان را با قیمتی خوب از دست کسانی که به نحوی در تولید آنها نقش داشته اند تهیه کنید.

مهمترین محصول این بندر، بدون شک خاویار و ماهی است. برنج، لبنیات و محصولات کشاورزی نیز از دیگر سوغات این شهر هستند. اما برای یک گردشگر، صنایع دستی این شهر از هرچیز دیگری جذاب تر است. دنیای رنگ در این بندر مسافر را به خرید یادگارهای شهر ترغیب می کند.

دوشنبه بازار بندر ترکمن محلی است که می توانید زیباترین صنایع دستی ترکمنان را با قیمتی خوب از دست کسانی که به نحوی در تولید آنها نقش داشته اند تهیه کنید. انواع قالی و قالیچه ترکمنی، محصولات نمدی، نمد دورویه به نام قاشماگئجه، پشتی های زیبای ترکمنی، ابریشم بافی، سوزن دوزی از دیگر صنایع دستی این منطقه هستند. لباس ترکمنی نیز که لباده ای گشاد بهمراه پوستین هایی بنام ایچمک که از پوست بره قره گل درست می شوند و زیورآلات زنانه بهترین یادگاران سفرتان خواهند بود.