تشخیص علائم و درمان تومور مغزی و راه های جلوگیری از ابتلا به آن
تومور مغزی به تجمع مجموعه یا توده‌ای از سلول‌های غیر طبیعی در مغز گفته می‌شود. از آنجایی که جمجمه مسئولیت محافظت از مغز را برعهده دارد، هر گونه نقص یا رشد توده‌های غیرطبیعی در چنین فضای محدودی می‌تواند مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. در چنین شرایطی تشخیص زودهنگام علائم می‌تواند فرد را از مرگ حتمی نجات دهد. لذا، مراجعه به دکتر مغز و اعصاب تنها راه تشخیص علائم تومور است.
شناخت علائم و نشانه های تومور مغزی
علائم تومورهای مغزی به محل قرارگیری و اندازه تومور بستگی دارد. هنگامی که تومورهای در حال رشد فشار زیادی به بافت مغز بیاورند، ممکن است با علائم بسیار زیادی همراه شوند. دکتر مغز و اعصاب برای تشخیص این علائم آزمایشاتی را انجام می‌دهد.
سردرد یکی از علائم شایع تومور مغزی است. این عارضه ممکن است به گونه‌ای رخ دهد که هنگام مواجهه با آن علائم زیر را تجربه کنید:
- سردردهایی که صبح هنگام بیدار شدن بیشترین درد را متوجه فرد می‌کنند
- سردرهایی که تنها هنگام خوابیدن رخ می‌دهند
- سردرهایی که با مواردی چون عطسه، سرفه، یا ورزش کردن تشدید می‌شوند
در چنین شرایطی ممکن است علائم ثانویه‌ای را نیز تجربه کنید که تنها بهترین متخصص مغز و اعصاب می‌تواند آن‌ها را به تومورهای مغزی ربط دهد. این علائم عبارت‌اند از:
- استفراغ و حالت تهوع
- تاری دید یا دوبینی
- سرگیجه
- تشنج
- ضعف در اندام یا عضوی از صورت
- تغییر در عملکرد ذهن
- بروز حرکات غیر قابل کنترل مانند تیک عصبی یا پرش پلک
- لرزش دست
- مشکل در بلع و نوشیدن
- بروز مشکلات جدی در چشم، مانند افتادگی پلک‌ها و نابرابر شدن مردمک‌ها
- از دست دادن تعادل
- منگ شدن
- تغییرات رفتاری
- مشکل در راه رفتن
- ضعف عضلانی در برخی از نواحی بدن به ویژه در صورت، بازو یا پاها
- از دست دادن حافظه
- مشکل در نگارش یا خواندن
- بروز ضعف در برخی از حواس لامسه نظیر شنوایی، چشایی یا بویایی
- کاهش سطح هوشیاری
- احساس خواب آلودگی مداوم
- از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع
- احساس لمس شدن یا گزگز کردن در یک طرف بدن
- مشکل در تکلم یا درک آنچه دیگران می‌گویند
تشخیص علائم مربوط به تومورهای هیپوفیزی توسط دکتر مغز و اعصاب
علائم زیر ممکن است با تومورهای هیپوفیز رخ دهند. گفتنی است که این علائم ممکن است با سایر بیماری‌های نیز مرتبط باشند، لذا برای تشخیص دقیق و ارتباط آن‌ها با تومور حتما باید به بهترین دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
- ترشحات در نوک سینه زنان (گالاکتوره)
- به تعویق افتادن دوره‌های قاعدگی در زنان
- بزرگ شدن برخی از اعضای بدن مانند دست‌ها یا پاها
- حساسیت شدید به تغییرات آب و هوایی (حساسیت به گرما یا سرما)
- بزرگ شدن بافت سینه در مردان (ژنیکوماستی)
- افزایش قابل توجه مقدار موهای بدن (هیرسوتیسم)
- افت فشار خون
- افزایش وزن غیرطبیعی
- تغییرات در بینایی
دکتر مغز و اعصاب چگونه تومورهای مغزی را تشخیص می‌دهد؟
تشخیص تومور مغزی با معاینه فیزیکی و مروری به سابقه پزشکی شما شروع می‌شود. روند تشخیص انواع اختلال حافظه و درمان آن با دکتر مغز و اعصاب نیز موازی با آن پیش می‌رود.
معاینات فیزیکی معمولا شامل بررسی دقیق شرایط عصبی می‌شود تا سلامت اعصاب جمجمه مورد ارزیابی قرار گیرند. در این شرایط، پزشک با ابزار افتالموسکوپ به داخل چشم‌های شما نگاه می‌کند. افتالموسکوپ ابزاری است که نور را از طریق مردمک‌های چشم به شبکیه می‌تاباند. این امر به پزشک اجازه می‌دهد تا نحوه واکنش مردمک چشم به نور را بررسی کند. همچنین به پزشک اجازه می‌دهد تا وجود تورم در عصب بینایی را تشخیص دهد. هنگامی که فشار داخل جمجمه افزایش می‌یابد، احتمال رخ دادن تغییراتی در عصب بینایی قریب‌الوقوع خواهد بود.
متخصص مغز و اعصاب همچنین ممکن است موارد زیر را ارزیابی کند:
- توانایی عضلانی
- هماهنگی بین مردمک‌های چشم
- تست حافظه
پزشک ممکن است پس از اتمام معاینات فیزیکی آزمایش‌های بیشتری را تجویز کند. مانند:
- سی تی اسکن سر
- ام آر آی سر
- آنژیوگرافی
- اشعه ایکس جمجمه
- بیوپسی
راه های جلوگیری از ابتلا به تومور مغزی
در حالی که هنوز هیچ راه شناخته شده‌ای برای جلوگیری از ابتلا به تومورهای مغزی کشف نشده است، رعایت برخی نکات می‌تواند در پیشگیری از آن موثر باشد. در صورتی که سابقه این بیماری در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز بالا می‌رود. چراکه یکی از دلایل ابتلا به تومورهای مغزی مربوط به ژنتیک، ارث و سوابق خانوادگی می‌باشد. لذا، مراجعه به دکتر مغز و اعصاب و مشورت با او می‌تواند در جلوگیری از این امر مفید باشد.
- شرکت در جلسات غربالگری
- در پیش گرفتن سبک زندگی سالم
- ترک سیگار و مشروبات الکلی
- مصرف غذای سالم
- ورزش
- شرکت در کلاس‌های مدیتیشن
رعایت موارد فوق در پیشگیری از ابتلا به تومور مغزی موثر می‌باشند.
درمان تومورهای مغزی توسط دکتر مغز و اعصاب
درمان تومور مغزی به موارد مختلفی چون نوع تومور، اندازه تومور، محل تومور و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. رایج ترین نوع درمان برای از بین بردن تومورهای بدخیم مغز، عمل جراحی است. هدف از عمل جراحی این است تا حد امکان سرطان را بدون آسیب رساندن به بخش‌های سالم مغز از بین برد.
در حالی که برخی از تومورها به دلیل دسترسی آسان در شرایط بسیار مناسبی حذف می‌شوند، سایر تومورها ممکن است به دلیل قرار داشتن در نواحی خطرناک، امکان حذف شدن کامل را نداشته باشند. با این حال، حتی برداشتن بخش کوچکی از تومور مغز نیز می‌تواند بسیار مفید باشد.
تومورهای خوش خیم خطرناک نیز با عمل جراحی از مغز خارج می‌شوند. تومورهای متاستاتیک مغز بر اساس محل قرارگیری و منبع اصلی بروز آن درمان می‌شوند.
جراحی را می‌توان با سایر درمان‌های موثر مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی ترکیب کرد. فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی می‌تواند روند بهبودی پس از جراحی مغز و اعصاب را تسریع بخشد.
سخن پایانی
درمان تومورهای خوش خیم مغز در اغلب اوقات موفقیت‌آمیز بوده است و امکان بهبودی کامل وجود دارد. با این حال، چشم‌انداز درمان تومور مغزی می‌تواند به عوامل مختلفی نظیر نوع تومور، اندازه تومور، محل تومور و سلامت عمومی فرد بستگی داشته باشد.
آغاز زودهنگام فرایند درمان توسط دکتر مغز و اعصاب می‌تواند از عوارضی که ممکن است با رشد تومور و فشار بر جمجمه و بافت مغز رخ دهد، جلوگیری کند. همچنین ممکن است به جلوگیری از گسترش تومورهای بدخیم به سایر بافت‌های مغز کمک کند.