دوستی های کودکانه و نحوه برقرای ارتباط کودکان با همسالان خود، یکی از مشغله های اصلی والدین است. در موارد بسیاری والدین از این موضوع نگران هستند که فرزندشان با چه کسی دوست است و چنانچه از رابطه ای خشنود نباشند، سعی می کنند تا مانع آن شوند. البته این نگرانی تا حد زیادی به جا و منطقی است. چرا که دوستان می توانند تاثیرات زیادی را بر رفتار و سرنوشت افراد بر جای گذارند. اما برخورداری فرزندان از روابط دوستی مناسب می تواند سهم مهمی در سلامت روانی کودکان داشته باشد.
تحقیقات و مطالعات بسیاری نشان داده اند که داشتن دوست و تعلق داشتن به گروه همسالان، در ارتقای سلامت روانی افراد موثر است و موجب می شود تا فرد این توانایی را پیدا کند تا از موقعیت های دشوار زندگی، راحت تر عبور کند و در نهایت زندگی موفق تری داشته باشد.
آنچه مشخص است اینکه هر کسی به داشتن دوست نیاز دارد چرا که ممکن است در زندگی شرایطی به وجود بیاید که خانواده نتواند به حمایت فرد بپردازد و در این شرایط، حمایت دوستان می تواند عامل مهمی برای فرد باشد. پس این عمل درست نیست که برخی از والدین مانع از دوستی های فرزند خود می شوند وبا این اقدام، فرصت های زیادی را از فرزند خود دریغ میکنند. هرچند نباید این مساله را هم از نظر دور داشت که فرایند دوست یابی هم، فرایند کم دردسری نیست.
بسیاری از کودکان در روند دوستی های خود با مشکلات بسیاری روبرو می شوند و یا در برقراری ارتباط مشکل پیدا میکنند و این باعث ایجاد حس ناامیدی و نوعی یاس در آنها می شود.
احتمالا شنیدن این جمله از زبان بچه ها که "هیشکی منو دوست نداره و با من دوست نمیشه" برای والدین ناراحت کننده و غم انگیز است. اما در عین حال والدین نمی توانند در رابطه با این موضوع دخالت مستقیم داشته باشند و مثلا برای دوست یابی فرزندشان، شخصا اقدام کنند. سوال اینجاست که در چنین شرایطی چه باید کرد؟ مسلما نباید نسبت به این موضوع بی تفاوت بود. چرا که این مساله نوعی آزرده خاطری برای کودک ایجاد می کند که برای او اذیت کننده است و نوعی احساس تنهایی در کودک ایجاد می شود که اثرات منفی بر روح او بر جای می گذارد. از طرف دیگر این مطلب مهم است که کودک این توانایی را پیدا کند که در کودکی با این موضوع کنار بیاید و آنرا برای خود حل کند چرا که اگر در کودکی یاد نگیرد که چطور با دیگران ارتباط برقرار کند ممکن است در آینده، هیچگاه نتواند این مهارت را به درستی یاد بگیرد. برای جلوگیری ار بروز این اتفاق، والدین چه باید بکنند؟
والدین به یاد داشته باشند که کودکی که قدم به دنیا می گذارد، تصوری از خود ندارد و این والدین و اطرافیان هستند که این تصویر را به او ارائه می دهند. پس والدین توجه داشته باشند که به خاطر برخی از رفتارها به کودک خود برچسب نزنند و تصور اشتباه ایجاد نکنند
کودکان روحیات متفاوت و منحصر به فردی دارند. برخی از بچه ها این توانایی را دارند که به سرعت و به راحتی برای خود دوست پیدا کنند. برخی از بچه ها از زمانی که راه رفتن را می آموزند، خود را مشتاق به برقراری ارتباط نشان می دهند. اما برخی دیگر از کودکان اشتیاقی به داشتن این رابطه ها ندارند و دائما به مادر خود می چسبند و اغلب سکوت می کنند و حرفی نمی زنند.
این حالات تا حدودی می تواند ناشی از خصلتهای ذاتی افراد باشد ولی برقراری روابط با دیگران، یک مهارت اجتماعی است که می توان آنرا به کودک یاد داد. در عین حال این مهارت با کسب تجربیات مختلف در طی زندگی هم به دست می آید. اینکه برخی از کودکان نمی توانند به بازی گروه همسالان وارد شوند، می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از عوامل مهم که منجر به برقراری ارتباط یک کودک با همسالان می شود، به نحوه نگاه یک کودک به خود بستگی دارد. یعنی کودکی که تصویری توانمند از خود در برقراری ارتباط دارد، کودکی که باور دارد می تواند به بازی با دیگران بپردازد و می تواند از عهده مکالمات و گفتگوها بر بیاید و اعتماد به نفس داشته باشد، می تواند برای برقراری یک ارتباط پیش قدم باشد.
والدین به یاد داشته باشند که کودکی که قدم به دنیا می گذارد، تصوری از خود ندارد و این والدین و اطرافیان هستند که این تصویر را به او ارائه می دهند. پس والدین توجه داشته باشند که به خاطر برخی از رفتارها به کودک خود برچسب نزنند و تصور اشتباه ایجاد نکنند. وقتی این موضوع به درستی رعایت شود، منجر به تقویت اعتماد به نفس در کودک می شود. یعنی باور یک کودک به توانمندی هایی که دارد. با تقویت توانمندی هایی که در کودک وجود دارد می توان اعتماد به نفس را در وجود ا تثبیت کرد. وقتی این احساس به درستی در کودک ایجاد شده باشد او می تواند در تعامل با دیگران موفق عمل کند.
فاطمه ناظم زاده
بخش خانواده ایرانی تبیان