سوال: اگر کسى به جاى تسبیحات اربعه حمد و سوره را بخواند آیا نمازش باطل مى‌شود؟
جواب) اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب کند و بخواند، اشکال ندارد ولى اگر فراموش کرد و بجاى تسبیحات اربعه حمد را خواند، اگر در حال رکوع یا بعد آن یادش آمد، نمازش صحیح است و اگر قبل از رکوع یادش آمد باید مجدداً با اختیار و اراده یا حمد را بخواند و یا تسبیحات اربعه را بخواند؛ و در صورت انتخاب حمد بجاى تسبیحات، نباید سوره را بخواند. (آیة الله خامنه ای دام ظله)
نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود، و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمیشود. و همان‌طور که اگر انسان شبانه‌روزی پنج نوبت در نهر آبی شستشو کند، چرک در بدنش نمی ماند، نمازهای پنج‌گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند.
و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند، و کسی که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسی است که نماز نمیخواند، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است. روزی حضرت در مسجد تشریف داشتند، مردی وارد و مشغول نماز شد، و رکوع و سجودش را خوب بجا نیاورد، حضرت فرمودند: اگر این مرد در حالی که نمازش این‌طور است از دنیا برود، به دین من از دنیا نرفته است.
پس انسان باید مواظب باشد که به عجله و شتاب‌زدگی نماز نخواند، و در حال نماز به یاد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد، و متوجه باشد که با چه کسی سخن میگوید، و خود را در مقابل عظمت و بزرگی خداوند عالم بسیار پست و ناچیز ببیند، و اگر انسان در موقع نماز کاملاً به این مطلب توجه کند، از خود بی‌خبر می‌شود، چنانکه در حال نماز تیر را از پای مبارک امیر المومنین علی علیه السلام بیرون کشیدند و آن حضرت متوجه نشدند. و نیز باید نمازگزار توبه و استغفار نماید و گناهانی را که مانع قبول شدن نماز است، مانند حسد، کبر، غیبت، خوردن حرام، آشامیدن مسکرات، ندادن خمس و زکات، و بلکه هر معصیتی را ترک کند. و همچنین سزاوار است کارهایی را که ثواب نماز را کم میکند بجا نیاورد، مثلاً در حال خواب‌آلودگی، و خودداری از بول به نماز نایستد، و در موقع نماز به آسمان نگاه نکند، و کارهایی را که ثواب نماز را زیاد میکند بجا آورد، مثلاً انگشتر عقیق به دست کند، و لباس پاکیزه بپوشد، و شانه و مسواک کند، و خود را خوشبو نماید.
سوال: آیا می‌توانیم بخشی از یک سوره مانند آیه الکرسی را در نماز بخوانیم؟با بسم الله و اعوذ بالله و یا بدون آن؟
برخی از مراجں خواندن ایت الکرسی را در نماز، خلاف احتیاط دانسته و یک سوره کامل را بعد از حمد شرط دانسته‌اند (آیة الله سیستانی دام ظله) لذا به اصل این سوال پاسخ نداده‌اند. اما دیگر مراجع معظم خواندن این ایات را به قصد مطلق ذکر و دعا بدون اشکال دانسته‌اند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):
اگر به قصد ذکر مطلق و دعا باشد، اشکالی ندارد.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
بهتر است گفته نشود، البته این در نماز مستحبی است و اما در نماز واجب به احتیاط واجب باید یک سوره کامل بخوانید.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
گفتن بسم الله قبل از آیه الکرسی اشکالی ندارد.
کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است
چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: اگر ذکرى در نماز در حالت خمیازه گفته شود قبول است؟
ج) اگر ذکر بطور صحیح ادا شود، اشکال ندارد.
سوال: در مورد آرام بودن بدن در نماز توضیح دهید.
ج) موقع گفتن اذکار واجب و مستحب، بدن باید حرکت نداشته باشد، ولى حرکت دست و انگشتان اشکال ندارد.
سوال: اداى یک بار ذکر رکعت سوم و چهارم نماز به جاى سه بار در حالت عادى چگونه است این کار در مواقع اضطرار مثلاً سرعت بخشیدن به نماز فرادا براى رسیدن به نماز جماعت چه حالتى دارد؟
ج) ذکر یک بار تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نمازها حتى در حال اختیار مجزى است اگر چه مستحب، تکرار سه بار است.
سوال: اگر کسى به جاى تسبیحات اربعه حمد و سوره را بخواند آیا نمازش باطل مى‌شود؟
ج) اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب کند و بخواند، اشکال ندارد ولى اگر فراموش کرد و بجاى تسبیحات اربعه حمد را خواند، اگر در حال رکوع یا بعد آن یادش آمد، نمازش صحیح است و اگر قبل از رکوع یادش آمد باید مجدداً با اختیار و اراده یا حمد را بخواند و یا تسبیحات اربعه را بخواند؛ و در صورت انتخاب حمد بجاى تسبیحات، نباید سوره را بخواند.
سوال: گفتن ذکر "بحول الله وقوته..." در هنگام بلند شدن درست است یا باید بدن آرام باشد؟
ج) صحیح است و آرامش بدن لازم نیست.
سوال 1: تکرار کدام یک از اذکار، نماز را باطل مى‌کند؟ مثلاً ذکر تسبیحات اربعه یا ذکر رکوع و سجود را تا چند بار مجازیم تکرار کنیم؟
ج) تکرار ذکر به قصد مطلق ذکر اشکال ندارد.
سوال 2: ذکر قرائت حمد و سوره را چطور؟ مثلاً اگر ایاک نعبد وایاک نستعین را بد تلفظ کنیم مى‌توانیم تکرار کنیم؟
ج) در فرض سوال تکرار به قصد احتیاط اگر منجر به وسواس نباشد، اشکال ندارد.
منابع:
سایت اسلام کوئیست
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله سیستانی دام ظله
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله