غسل بر دو نوع است: 1. ترتیبی: باید به نیّت غسل، اول سر و گردن، بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید. 2. ارتماسی: در غسل ارتماسی، آب باید در یک لحظه تمام بدن را بگیرد، پس اگر به نیت غسل ارتماسی یک باره یا به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب رود، غسل او صحیح است.
سوال: خانمی نسبت به حکم غسل حیض برای بانوان، جاهل قاصر بوده است و پس از ازدواج نیز به دلیل ناآشنایی با احکام، غسل جنابت را در ماه رمضان پس از اذان صبح انجام می‌داده است. حکم نماز و روزههای وی چیست؟
چنین فردی باید هر مقدار از نمازهایى را که یقین دارد بدون غسل خوانده اعاده نماید، اما نسبت به قضای روزه‌ها، فقها اختلاف نظر دارند. برخی (آیات عظام خامنه‌ای و صافی گلپایگانی) قضای آن را واجب و برخی(آیات عظام نوری همدانی و هادوی تهرانی) در فرض سوال، روزههای فرد را صحیح و کافی می‌دانند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
هر مقدار از نمازهایى که یقین دارد بدون غسل خوانده باید اعاده نماید، و نسبت به روزه هم قضای روزه ها لازم است.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
چنانچه جاهل به حکم بوده روزه‌هایش قضا ندارد.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
باید نمازها و روزههای خود را قضا کند.
سوال: در هنگام غسل برای حصول اطمینان از شستن جایی از بدنم مقداری زیادی آب هدر می‌رود و همچنین در حال غسل احساس می‌کنم باد معده یا روده از من خارج می‌شود و در این مورد نیز زیاد شک می‌کنم لطفاً مرا راهنمایی فرمائید؟
جواب: اگر زیاد شک می‌کنید به شک خود اعتنا نکنید و به وسوسه‌ی شیطان توجه نداشته باشید و از اسراف هم بپرهیزید، بهرحال غسل شما صحیح است و در مواردی که یقین کردید در بین غسل باد روده یا معده خارج شده است پس از غسل، برای نماز وضو بگیرید. (توضیح المسائل دوازده مرجع، ج1، م386 واستفتائات جدید امام خمینی(ره)، ج1، س139)
سوال: اگر شخصی چند غسل واجب به ذمّه داشته باشد؛ آیا انجام یک غسل به نیّت یکی از آن ها، کفایت از بقیه غسل ها می کند؟
امام خمینی (ره):
می تواند به نیّت همه آن ها یک غسل به جا آورد ولی اگر در میان آن ها غسل جنابت باشد و فقط همان (جنابت) را نیّت نماید کفایت از سایر غسل ها می کند.
آیة الله خامنه ای (دام ظلّه):
اگر به نیّت همه آن ها یک غسل به جا آورد کفایت می کند و اگر در بین آن ها غسل جنابت باشد و به نیّت آن غسل کند، از بقیه غسل ها هم کفایت می کند اگر چه احتیاط این است که همه آن ها را نیّت نماید.
آیة الله سیستانی (دام ظلّه):
ج- کفایت می کند.
آیة الله شبیری زنجانی (دام ظلّه):
کفایت می کند.
آیة الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه):
می تواند به نیّت همه آن ها یک غسل به جا آورد ولی اگر در بین آن ها غسل جنابت باشد، به قصد آن غسل کند، غسل های دیگر ساقط می شود و اگر در بین آن ها غسل جنابت نباشد، در کفایت آن از غسل های دیگر مشکل است. (یعنی: مقلّد در این مسأله می تواند به فتوای مجتهد دیگر با رعایت الاعلم فالاعلم رجوع کند.)
آیة الله فاضل لنکرانی (ره):
کفایت می کند.
آیة الله گلپایگانی (ره):
می تواند به نیّت همه آن ها یک غسل به جا آورد ولی اگر در بین آن ها غسل جنابت باشد، به قصد آن غسل کند، غسل های دیگر ساقط می شود و اگر در بین آن ها غسل جنابت نباشد، در کفایت آن از غسل های دیگر مشکل است. (یعنی: مقلّد در این مساله می تواند به فتوای مجتهد دیگر با رعایت الاعلم فالاعلم رجوع کند.)
آیة الله مکارم شیرازی (دام ظلّه):
آری کفایت می کند.
آیة الله نوری همدانی (دام ظلّه):
اگر در بین آن ها غسل جنابت باشد و به قصد آن غسل کند غسل های دیگر ساقط می شود اما اگر غیر جنابت را نیّت کند کفایت از سایر غسل ها نمی کند.
آیة الله وحید خراسانی (دام ظلّه):
کفایت می کند.
سوال: غسل بر چند نوع است؟
غسل بر دو نوع است: 1. ترتیبی: باید به نیّت غسل، اول سر و گردن، بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید. 2. ارتماسی: در غسل ارتماسی، آب باید در یک لحظه تمام بدن را بگیرد، پس اگر به نیت غسل ارتماسی یک باره یا به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب رود، غسل او صحیح است.
سوال: آیا با غسل احتیاطی (مثلاً کسی که شک دارد جنب شده یا نه و با احتیاط غسل می کند) می شود نماز خواند؟
خیر؛ در صورتی که یقین به جنابت ندارد و غسل می کند باید برای نمازها وضو هم بگیرد.
سوال: آیا هنگامی که دختران دچار احساسات می شوند، غسل جنابت بر آن ها واجب می شود؟
خیر؛ تا یقین به حصول جنابت نکنند غسل، واجب نیست.
منابع:
اندیشه قم
اسلام کوئیست
استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم
کتاب زلال احکام (1) ـ امیر بهاءالدین علائی نژاد