ما انسان ها همیشه خودمان را به خاطر طول عمر نسبتاً درازمان برتر از دیگر موجودات می دانیم و این که با پیشرفت علم و بهبود شرایط زندگی و سلامت رفته رفته بر میزان عمر انسان در مقیاس کلی افزوده می شود را نشانه ی برتری انسان می دانیم.
اما نکته ی جالب این است که انسان برای فخرفروشی در مورد طول عمر هیچ برتری نسبت به دیگر حیوانات از جمله کوسه ها، وال ها و حتی سمندرها و حلزون ها ندارد. بسیاری از حیوانات طول عمرهای بلندتری نسبت به انسان ها دارند و ما در این مقاله قصد داریم شما را با ۱۱ گونه ی جانوری که بیشترین طول عمر را در میان حیوانات دارند آشنا کنیم. با ادامه ی مطلب همراه باشید.
سن حیوانات
همه معمولاً بر این باورند که حشرات تنها چند روز و یا نهایتاً چند هفته زنده می مانند اما باید بدانید که این تئوری را باید به کلی دور بیندازید. در میان تمامی گونه های موریانه ها همه تحت رهبری یک پادشاه یا ملکه زندگی می کنند. بعد از جفت گیری با موریانه ی نز، موریانه ی ملکه شروع به تخم گذاری می کند. در ابتدا تعداد تخم های او محدود است اما رفته رفته این مقدار به ۲۵٫۰۰۰ تخم در هر روز می رسد که البته همه ی آن ها بلوغ پیدا نمی کنند.
اگر شکارچیان مزاحم این ملکه و تخم گذاری بی پایان وی نشوند او می تواند تا ۵۰ سال نیز زنده بماند و پادشاه موریانه ها نیز که بیشتر وقت خود را به جفت گیری با موریانه های ماده می گذراند نیز عمر بسیار طولانی خواهد داشت. اما موریانه های کارگر که به عنوان آفت های چوب می شناسیم و اکثریت اجتماع موریانه ها را تشکیل می دهند تنها یک یا دو سال زنده می مانند که برای این حشرات زحمتکش و زندگی پرمشقت بردگی آن ها مناسب و کافی بنظر می رسد.
سن حیوانات
در طبیعت ماهی ها به ندرت بیش از چند سال عمر می کنند و ماهی قرمز نیز در بهترین شرایط زندگی و تحت شدیدترین مراقبت ها نیز به ندرت می تواند ۱۰ سال عمر کند. اما ماهی «کوی» (koi) که نوعی ماهی کپور اهلی در ژاپن و دیگر نقاط جهان است از این قاعده پیروی نمی کند.
این ماهی مانند دیگر انواع ماهی کپور می تواند در شرایط مختلفی زندگی کنند اما توانایی دفاع از خود در برابر شکارچیان را ندارند. با این وجود در شرایط کنترل شده و بدون حضور شکارچیان سن برخی از این ماهی ها تا ۲۰۰ سال نیز گزارش شده است. اما طول عمر متوسط یک ماهی «کوی» توسط محققان حدود ۵۰ سال برآورد می شود.
طوطی های رنگارنگ مَکو (macaw) که در جنگل های قاره آمریکا و به خصوص آمریکای جنوبی زندگی می کند برای همیشه با جفت خود می مانند و در حالی که طوطی ماده به مراقبت از جوجه ها می پردازد،طوطی نر مسئولیت تامین غذا را بر عهده می گیرد. پس می توان گفت که زندگی آن ها شباهت بسیاری به زندگی انسان ها دارد. این پرندگان در زمینه ی طول عمر نیز شباهت بسیاری به انسان ها داشته و در حیات وحش تا ۶۰ سال و در اسارت تا ۱۰۰ سال نیز زنده می مانند.
نکته ی جالب و اما ناراحت کننده این که به دلیل تخریب زیستگاه هایش در جنگل های بارانی و تمایل انسان به اهلی کردن و آوردن آن به خانه ها به عنوان یک حیوان خانگی باعث شده که نسل این گونه ی طوطی علی رغم طول عمر نسبتاً طولانی خود در خطر انقراض قرار داشته باشد.
طول عمر این طوطی و دیگر طوطی های خانواده ی موسوم به «Psittacidae» حقیت جالبی در خود دارد: از آن جایی که پرندگان از نسل دایناسورها تکامل یافته اند و این که بسیاری از دایناسورها کوچک و دارای پرهای رنگارنگ بوده اند می توان ادعا کرد که برخی از دایناسورها یا نوادگان آن ها هنوز زنده بوده و طول عمری بیش از یکصد سال دارند.
سن حیوانات
شاید اگر شما در حوزه ی جانورشناسی اطلاعات خوبی داشته و از شما پرسیده می شد که چه جانوری عمری نزدیک به ۱۰۰ سال دارد بدون شک یکی از پاسخ های شما سمندر کور با نام علمی « Proteus anguinus» می بود. اما چطور یک دوزیست باریک، ضعیف، کور، غارنشین، ۱۵ سانتیمتری می تواند در یک دنیای وحشی بیش از چند هفته زنده بماند؟ محققان حوزه ی جانورشناسی طول عمر باور نکردنی این دوزیست را با سیستم متابولیسم بسیار کند او مرتبط می دانند
این گونه ی سمندر پس از ۱۵ سال به دوران بلوغ جنسی رسیده و جفت گیری می کند و هر ۱۲ سال یکبار یا بیشتر تخم گذاری می کند و جالب این که تنها برای خوردن غذا از جایش تکان می خورد، در غیر این صورت سرجایش می ماند.
علاوه بر این غارهای مرطوب و سرد جنوب اروپا که این سمندر خارق العاده در آن ها زندگی می کند خالی از هر گونه شکارچی بوده و این موضوع نیز به طول عمر فراوان و یکصد ساله ی این موجود کمک کرده است.
این طول عمر شگفت انگیز در حالی است که سمندری که در میان دوزیستان در رتبه ی دوم از لحاظ طول عمر قرار می گیرد سمندر غول پیکر ژاپنی است که به ندرت عمرش از ۵۰ سال عبور می کند.
سن حیوانات
دیگر رسیدن به سن صد سالگی در میان انسان های امروزی اتفاق غیرطبیعی در نظر گرفته نمی شود و در هر دوره حدود ۵۰۰٫۰۰۰ انسان صد ساله یا بیشتر در روی کره ی زمین وجود دارد و این موضوع خود نمایانگر مقدار پیشرفت بشر در همه ی زمینه ها بخصوص حوزه ی سلامت و پزشکی است. ده ها هزار سال پیش اگر انسانی به دهه ی سوم یا چهارم زندگی خود وارد می شد او را «بزرگسال» و یا «پیر» می نامیدند و تا قرن هجدهم نیز احتمال زنده ماندن افراد به ندرت از ۵۰ سال فراتر می رفت.
در این میان بیشترین دلیل این موضوع را می توان در مرگ و میر کودکان و آسیب پذیری آن ها در برابر بیماری ها جستجو کرد که همواره بزرگ ترین مشکل مربوط به سلامت در میان انسان ها بوده و اگر فردی می توانست دوران کودکی را با سلامت به پایان برساند و زنده بماند احتمال این که می توانست به سنین ۵۰، ۶۰ و یا حتی ۷۰ برسد نیز به مقدار زیادی افزایش پیدا می کرد.
امروزه برخلاف آن چه که در عصر یخبندان دیده می شد و افراد مجبور بودند پدر و مادران خود را در میان برف و سرما رها کنند تا بمیرند، سعی می شود که به بهترین شکل از افراد کهنسال جامعه نگهداری و مراقبت شود.
سن حیوانات
به عنوان یک قانون کلی پستاندارهای بزرگ تر می توانند طول عمر بیشتری داشته باشند اما حتی با این قاعده ی نسبتاً استاندارد نیز نهنگ قطبی (bowhead whale) یک استثنا به شمار می آید. نهنگ های قطبی بالغ که وزنی معادل یکصد تن دارند معمولاً تا سن ۲۰۰ سالگی نیز زنده می مانند.
اخیراً مطالعاتی که بر روی ژنوم این حیوان انجام شده نشان می دهد که در بدن نهنگ های قطبی ژن های منحصر به فردی وجود دارد که می توانند دی ان ای را ترمیم کرده و در مقابل جهش های خطرناک و در نتیجه ابتلا به بیماری سرطان مقاوم هستند.
از آن جایی که این گونه ی وال در قطب شمال و آب های سرد نواحی قطبی زندگی می کند می توان ادعا کرد که متابولیسم کند نیز سهم زیادی در افزایش طول عمر آن ها داشته است.
امروزه بیش از ۲۵٫۰۰۰ نهنگ قطبی در نیمکره ی شمالی زندگی می کنند که نشان می دهد تعداد آن ها نسبت به سال ۱۹۶۶ افزایش چشمگیری داشته و تلاش های طرفداران محیط زیست دریایی سبب شده که شکار آن ها به شدت کاهش یابد.
سن حیوانات
لاک پشت های غول پیکر جزایر گالاپاگوس و سیشل نمونه های زنده ای از موجودات غول پیکر و منزوی ساکن جزایر متروکه هستند که نشان می دهد جانورانی که خود را در جزایر محدود کرده و هیچ شکارچی برای شکار آن ها در این جزایر یافت نشود معمولاً از لحاظ جسمی رشد زیادی کرده و به شدت غول پیکر می شوند.
این خزنده بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم وزن داشته و برخی از آن ها در اسارت تا ۲۰۰ سال نیز زنده مانده اند و بسیاری بر این باورند که این خزنده ی نادر می تواند از مرز ۳۰۰ سال عمر نیز عبور کند.
دلیل طول عمر این خزنده نیز مانند دیگر موجوداتی که در این لیست دیده می شود کاملاً واضح بنظر می رسد: این خزنده بسیار کند و آرام حرکت می کند و سطحر متابولیسم بدنشان در کمترین و پایین ترین حد ممکن قرار دارد و مراحل زندگی آن ها نیز به همین منوال طولانی خواهد بود. برای مثال لاک پوشت غول پیکر آلدابرا بعد از سن ۳۰ سالگی به بلوغ جنسی می رسد که دو برابر همین موضوع در مورد انسان است.
سن حیوانات
اگر عدالتی در دنیا وجود داشت کوسه ی گرینلند با نام علمی «Squalus microcephalus» نیز می بایست دستکم به اندازه ی کوسه ی سفید قاتل شهرت می داشت. این گونه ی کوسه به همان اندازه بزرگ بوده و وزن آن به یک تن نیز می رسد.
کوسه ی گرینلند در آب های قطب شمال زندگی کرده و به ندرت خود را نشان می دهد. این کوسه نیز مانند کوسه ی سفید خطرناک است اما از یک جنبه ی دیگر: اگر چه یک کوسه ی سفید گرسنه بدون درنگ به شما حمله کرده و شما را به دو قسمت تقسیم می کند اما گوشت کوسه ی گرینلند حاوی ماده ای سمی به نام «تری متیلامین ان اوکساید» (trimethylamine N-oxide) است که گوشت آن را برای انسان خطرناک و سمی می کند.
با این وجود جالب ترین نکته در مورد کوسه ی گرینلند عمر ۴۰۰ ساله ی آن است که می توان آن را به زندگی در آب های سرد و نزدیک به منجمد، متابولیسم نسبتاً کند و وجود ماده ی سمی در گوشت آن نسبت داد. در کمال ناباوری این گونه ی کوسه تنها پس از بکصد سالگی به بلوغ جنسی می رسد که دیگر مهره داران در این سن معمولاً مرده اند.
سن حیوانات
داستان طول عمر طولانی این نرم تن ۵۰۰ ساله یک شوخی به نظر می رسد: با توجه به این که بسیاری از صدف ها معمولاً حرکت نمی کنند اصلاً آیا می توان گفت که این صدف زنده است یا مرده؟!! اما محققان زیست شناسی به دقت زندگی گونه های جانوری را بررسی کرده و می توانند بگویند که کدام موجود زنده است.
در مورد این صدف با نام علمی «Arctica islandica»، محققان بر این باورند که تا قرن ها زنده بمانند. بر اساس تحقیقات دانشمندان سن این گونه ی جانوری دریایی را می توان با شمارش تعداد حلقه های درون صدف تعیین کرد.
در کمال تعجب این صدف یکی از گونه های خوراکی صدفی در سراسر جهان به شمار می آید و این موضوع بدین معناست که برخی از صدف های کواهوگ اقیانوسی قبل از سن صد سالگی نیز توسط انسان ها و شکارچیان دیگر صید می شوند.
با این وجود طول عمر ۵۰۰ ساله ای این جانور آب زی را می توان به میزان آنتی اکسیدان نسبتاً ثابت در بدن نسبت داد که از صدمه دیدن سلول هایی که بیشترین مسئولیت را در بروز نشانه های پیری در دیگر حیوانات دارند جلوگیری می کند.
سن حیوانات
تعیین کردن طول عمر یک ارگانیسم میکروسکوپی کار بسیار سختو پیچیده ای است زیرا در واقع تمامی باکتری ها فناناپذیر بوده و در واقع با تکثیر اطلاعات ژنتیکی خود و تقسیم شدن متوالی هیچ وقت نمی میرند.
واژه ی «اندولیت ها» (endoliths) به قارچ ها، باکتری ها، آمیب ها و جلبک هایی اطلاق می شود که در اعماق دریا و در زیر صخره ها زندگی می کنند. مطالعات نشان داده که برخی از این تک سلولی ها تنها یک بار در هر صد سال تقسیم سلولی انجام می دهند که باعث می شود به سن های نزدیک به ۱۰٫۰۰۰ سال نیز برسند.
در عمل این قابلیت با توانایی برخی از میکروارگانیسم ها در زنده شدن پس از مدتی ایستایی و یا پس از هزاران سال یخ زدگی متفاوت است زیرا این اندولیت ها همواره زنده هستند هر چند فعالیت چندانی ندارند.
از همه جالب تر این که اندولیت ها از طریق فتوسنتز غذای خود را می سازند که بدین معناست که این ارگانیسم های میکروسکوپی برای تغذیه و متابولیسم از نور خورشید یا اکسیزن استفاده نکرده و برای این کار از مواد شیمیایی غیرآلی که در محل زندگی شان به طور بی پایان و تمام نشدنی وجود دارد سود می برند.
سن حیوانات
به هیچ روشی نمی توان با اطمینان گفت که ستاره ی دریایی چند سال عمر می کند زیرا این بی مهرگان چنان ظریف هستند که نمی توان آن ها را در آزمایشگاه تحت آزمایش ها و بررسی های دقیق و طولانی مدت قرار داد.
اما نکته ی جالب در مورد این جانور فناناپذیر دریایی با نام علمی «Turritopsis dohrnii» این است که بعد از رسیدن به بلوغ جنسی می تواند بار دیگر خود را به دوران جوانی بازگرداند که این موضوع باعث می شود در واقع هیچ وقت مرگ را تجربه نکند. البته علی رغم این که این گونه ستاره ی دریایی می تواند میلیون ها سال زنده بماند اما بدین معنا نیست توسط شکارچیان صید نشده یا در اثر شرایط ناگوار محیطی نمی میرد.
همچنین نکته ی جالب تر این که نگهداری از این موجود در شرایط آزمایشگاهی و کنترل شده و به طور کلی در اسارت تقریباً غیرممکن بوده و تاکنون تنها یک محقق ژاپنی موفق به این کار شده است