به‌کاربردن اصطلاح آرایش برای مردان اساسا غلط است و در فرهنگ و عرف هیچ جامعه‌ای افزودن مواد آرایشی برای مردها، تایید نمی‌شود. آن‌چه برای اصلاح موی سر مردان مطرح است، واژه پیرایش بوده و این همان متعادل‌سازی سر و صورت است.
از گذشته، مغازه‌های این‌چنینی به‌عنوان سلمانی در شهر وجود داشت که عموما سه مدل مو را به مشتریان ارائه می‌داد؛ یکی مدل مدرسه‌ای، یکی مدل مردانه و دیگری هم مدل آلمانی بود که رفته‌رفته شکل نوین به خود گرفت و شاهد انواع و اقسام مدل‌های مو بودیم. مدل‌های ریش هم پا‌به‌پای مدل‌های مو یک سیر تکاملی را طی کرد و دیگر سادگی جای خود را به تجمل در چهره داد.
در واقع، چهره هر فرد یک جور ویترین شخصیت او محسوب می‌شود و نمی‌توان انتقادی به سعی در آراسته‌بودن گرفت. آن‌چه مورد انتقاد قرار می‌گیرد، خارج‌شدن از حالت استاندارد مردانه و کشیده‌شدن به سمت و سویی است، غیر از آن‌چه در جامعه و فرهنگ‌مان وجود دارد. در کشور ما، ۱۰ سالی است که پیرایش مردانه به‌صورت نوین انجام می‌شود و تقریبا در جامعه به این نتیجه رسیده‌اند که مردان هم پا‌به‌پای زنان به آراستگی نیاز دارند. در گزارش میدانی پیش‌رو به بررسی همین موضوع و ابعاد مختلف آراستگی در مردان پرداخته‌ایم.
در شهر چه خبر است؟
سالن‌های پیرایش زیادی برای مردان وجود دارد. برای تهیه گزارش، چند سالن در شمال شهر و چند سالن را در جنوب شهر انتخاب کردیم تا ببینیم در آن‌جاها چه می‌گذرد. در گفت‌وگویی که با صاحبان این سالن‌ها داشتیم به نکات مهمی رسیدیم که دانستن آن خالی از لطف نیست. به گفته آن‌ها امروزه جذابیت در مردان بخشی جدایی‌ناپذیر از شخصیت آن‌ها شده است. مردان در جامعه حضور دارند؛ در سمینارها و جلسات شرکت می‌کنند. باید آن‌ها هم آراسته باشند و به خودشان برسند. اما آراستگی نباید معنی آرایش به خود بگیرد و مرد را از حالت عادی خارج کند.
مانیکور و پدیکور برای مردان
در سالن‌هایی که مراجعه کردیم، خدمات ناخن هم برای مردان انجام می‌شد. کاری که شاید در نگاه اول مختص زنان باشد اما به اعتقاد امروزی‌ها، داشتن ناخن‌های مرتب و تمیز می‌تواند به جذابیت مرد هم کمک کند. درواقع، به معنای واقعی کلمه، هر گونه خدماتی که برای مردان انجام می‌شود باید صرفا برای متعادل‌سازی باشد و نقص‌های موجود را بپوشانند، نه این‌که لوازم آرایش برای آنان استفاده شود.
درواقع در این سالن‌ها خدمات ناخن برای مردان با این استدلال انجام می‌شود که ناخن‌هایشان را تمیز می‌کنند یا ماسک صورت برای از بین بردن جوش‌هاست و قرار نیست از لوازم آرایشی استفاده کنند. البته لازم به ذکر است بعضی از سالن‌های پیرایش در تهران از سالن‌های آرایش زنان کم ندارند و این خدمات آرایشی هم در آن‌جاها انجام می‌شود، اما در غالب سالن‌ها فقط متعادل‌سازی انجام می‌شود.
کپی‌کاری از فرهنگ دیگران
شاید یک فوتبالیست یا بازیگر خارجی مدل مویی را برای خود انتخاب کند که برای جایگاه او مناسب است. دلیل نمی‌شود در ایران یک آدم معمولی هم همان کار را انجام دهد و از مدل موی او کپی‌کاری کند.
ضربه‌هایی که فرهنگ‌های وارداتی و مغایر با جامعه ما، می‌تواند وارد کند، خسارات‌های جبران‌ناپذیری خواهد داشت؛ چراکه به هیچ وجه تحت تأثیر قرار گرفتن از جوامعی که فرهنگشان با ما همخوانی ندارد، اتفاق خوشایندی نیست. به‌تازگی مد شده است برخی‌ها از شابلون هم استفاده می‌کنند و نام فوتبالیست موردعلاقه‌شان را روی سرشان حکاکی می‌کنند. این همان فرهنگ وارداتی و مغایر با فرهنگ ماست.
پیرایش مردان هنر است، نه خدمات!
سلمانی برای بعضی‌ها همیشه سلمانی می‌ماند. هر قدر هم که کارهای پیشرفته در سالن‌های شهر برای مردان انجام شود، ارزش کاری که می‌کنند به چشم نمی‌آید و همیشه بعضی‌ها در این فکرند که فقط قرار است، موی سرشان را ماشین کنند و هیچ فرقی نمی‌کند که چه کسی این کار را انجام دهد. در شهر اگر یک روز برق نباشد چه می‌شود؟ در چنین شرایطی، ارزش برق مشخص و بیشتر به آن توجه می‌شود. اگر در شهر تمام آرایشگران برای یک ماه کار نکنند، چه پیش خواهد آمد؟
مردم از نظافت و زیبایی دور شده و جای خالی جذابیت به‌شدت حس خواهد شد. درواقع این هنر دست آن‌هاست که زیبایی و جذابیت را در جامعه می‌سازد و قرار نیست یک کار روتین انجام شود. باید آناتومی جمجمه بررسی شود، شخصیت‌شناسی صورت گیرد، مدل‌های مختلف ارزیابی شده تا درنهایت یک مدل برای فرد در نظر گرفته شود. مشکلات دیگری که از پس همین کار وجود دارد، بیماری‌های مختلف مثل دیسک کمر و واریس است که گریبان آرایشگران را می‌گیرد و دست‌کم‌گرفتن این شغل، بستر را برای افرادی فراهم می‌کند که هیچ سررشته‌ای از این حرفه ندارند و نمی‌دانند چقدر می‌توانند در شخصیت‌دادن به جامعه موثر باشند.
جای دانشگاه آرایشگری در کشور خالی است
پرورش آرایشگر در ایران فقط به آموزشگاه‌هایی منحصر است که چند ماه متقاضی را تحت آموزش قرار می‌دهند و آن‌ها بدون آن‌که از لحاظ آکادمیک آموزش ببینند، فقط به فن این کار واقف شده و شروع به فعالیت می‌کنند.
دانستن ابعاد مختلف فرهنگی، واردکردن مدل‌های وطنی و آن‌چه با جامعه ما سازگاری دارد، از نکات مهمی است که باید رعایت شود، ولی متاسفانه امروزه اصلا به این موضوع نگاه فرهنگی نمی‌شود و هر کسی که در خود توانایی اصلاح موی سر را می‌بیند به این کار اقدام می‌کند و همین می‌شود که گاه و بیگاه شاهد اتفاقاتی هستیم که با فرهنگ کشورمان سازگاری ندارند.
آرایشگری یک قطب اقتصادی است
تصور کنید در آرایشگاه‌های زنانه چه اتفاقاتی می‌گذرد؟ چه خدماتی صورت می‌گیرد و چه پول‌هایی جابه‌جا می‌شوند؟ مسلما خود آرایشگرها موافق این هستند که مدل‌های مختلف و خدمات متنوعی در جامعه ارائه شود. از خودشان که سوال می‌کنیم همه آن‌ها متفق‌القول به این موضوع صحه می‌گذرانند که هر مدلی که مخاطب از ما بخواهد برایشان انجام می‌دهند؛ چراکه درآمدشان در رضایت مشتری است. به هر صورت اگر نگاه آراستگی و صرفا جذابیت به این موضوع شود، می‌تواند از لحاظ اقتصادی به کشور هم کمک شود. این پول در دست مردم است که بین آن‌ها و آرایشگران می‌چرخد و ارزش کار آرایشگران را بیشتر
مشخص می‌کند.
مدل‌های مختلف، متناسب با اقتضای سن
وقتی پسری که از دوران دانش‌آموزی جدا می‌شود، خود را در جهانی متفاوت می‌بیند. این‌که روزگاری در دوران مدرسه با فشارهای متفاوتی مبنی بر این‌که نباید موهای سرشان بلند شود، حال خود را در شرایطی می‌بیند که آزاد است می‌تواند موی سرش را بلند کند و هیچ‌کسی نیست که به آن‌ها خرده بگیرد و مانع کارشان شوند.
حال این نوجوان برای آن‌که همه شور و هیجان خود را روزی سرکوب می‌شد بروز دهد، به مدل‌های مختلف رو می‌آورد؛ البته این مسئله کاملا به اقتضای سن است و پس از چند سال فاصله گرفتن از دوران نوجوانی، دوباره به مدل‌های کلاسیک و مردانه برمی‌گردند و همه آن‌چه به‌عنوان معضل فرهنگی و مدل موهای غیرمتعارف مطرح است برای افراد زیر ۳۰ سال است.
فال قهوه و طلسم!
فالگیرها جزو جدایی‌ناپذیر از محیط‌های زنانه هستند! این مسائل کم‌کم به محیط‌های مردانه هم سرایت کرده و در بعضی از سالن‌های مردانه هم این‌چنین هستند. یک قوری چای یا قهوه، کتاب‌های طلسم، مهره و ادوات‌ریزی که به‌سختی به چشم می‌آیند ابزار کار جادوگران آرایشگاه‌هاست. هر یک از آن‌ها کارت ویزیت دارند و برای فالگیری باید از قبل نوبت تعیین کنید. این کار برای آن است که جادوگرها تنها در زمان‌هایی به آرایشگاه‌ها می‌آیند که مشتریان‌شان به حد نصاب رسیده باشند.
بخش دیگر آرایشگاه‌های مردانه بوتیک‌هایی است که تنها خرجشان چند ویترین است و اقلام محدود اما گران‌قیمتی از انواع لباس، ادکلن، زیورآلات، وسایل بهداشتی و پودرهای بدنسازی را می‌فروشند. این فروشندگان که سرمایه‌های اولیه کوچکی دارند بدون استثنا مدعی هستند اجناس خود را اگر لباس باشد از ترکیه، زیورآلات از تایلند و ایتالیا و لوازم آرایش را از کشورهای اروپای شرقی آورده‌اند.
