پاییز که از راه می‌رسد خنکی هوا کار دست آدم‌ها می‌دهد. به قول قدیمی‌ها هوای پاییز دزد است و درکمین آدم‌ها نشسته تا سلامتی‌اش را بگیرد و او را سرما بدهد.
اما در فصل برگ‌ریزان، فقط بیماری سرماخوردگی نیست که سراغمان می‌آید. شاید باورکردنش سخت باشد اما برخی از متخصصان گوارش معتقدند که بین فصل پاییز و شیوع زخم معده و زخم اثنی‌عشر رابطه‌ای وجود دارد.
بارها اسم بیماری زخم معده یا زخم اثنی‌عشر به گوشتان خورده و حتما با افرادی روبه‌رو شده‌اید که از این بیماری‌ها رنج می‌برند.
زخم معده یا اولسر پپتیک به معنی نوعی آسیب خوش‌خیم است به مخاط و زیرمخاط دستگاه گوارش.
معمولا بین ترشح اسید معده و این آسیب ارتباط وجود دارد ولی امروزه عامل اصلی این زخم‌ها را وجود و تکثیر باکتری هلیکوباکتر پیلوری می‌دانند که از راه‌های مختلفی ـ از جمله آسیب به لایه‌ی محافظ مخاط معده ـ موجب ایجاد زخم معده می‌شود.
خیلی‌ها زخم معده را با زخم اثنی‌عشر اشتباه می‌گیرند. تفاوت‌هایی میان زخم معده و زخم اثنی عشر هست. در واقع زخم معده با خوردن غذا تشدید می‌شود و همراه با سوء هاضمه، تهوع و کاهش وزن است.
در حالی که زخم‌های دوازدهه ـ یا همان اثنی‌عشر ـ با خوردن غذا بهبود می‌یابد، گرچه حدود دو تا سه ساعت بعد، درد مجددا عود می‌کند.
حتی این دو زخم برای خود علائم و درمانی جداگانه دارند. علائم زخم معده شامل درد ناحیه‌ی فوقانی شکم (اپی گاستر) و سوزش سردل، سوء هاضمه، و وجود خون در مدفوع است.
زخم‌های دوازدهه شایع‌تر بوده و اغلب بیمارانی که زخم علامت‌دار دارند، مبتلا به این نوع زخم هستند. در حالی که زخمی که در معده ایجاد می‌شود کمتر علامت داده و بیشتر دچار بدخیمی و سرطان می‌شود.
بهتر است بدانید که زخم معده واژه‌ای عمومی برای زخم‌های به وجود آمده در معده و بخش ابتدایی روده است که به آن زخم معده گفته می‌شود و شاید بهتر باشد که زخم‌های معده‌ای ـ روده‌ای یا زخم پپتیک نامیده شود.
علائم زخم معده بلافاصله پس از صرف غذا به شکل درد، تهوع، استفراغ و تغییر اشتها بروز می‌کند؛ در حالی که درد در زخم اثنی‌عشر چند ساعت پس از مصرف غذا به وجود می‌آید.
بروز زخم‌های معده در فصل‌های بهار و پاییز بیشتر از زمستان و تابستان است
رژیم مخصوص زخم معده و اثنی عشر شامل پوره‌ی مخصوص، سوپ و مصرف میوه‌ها به صورت کمپوت و مصرف موز است.
بیشتر افراد مبتلا به زخم دوازدهه بین ساعات دوازده شب تا سه‌ی صبح، از شدت درد بیدار می‌شوند. زخم معده با سرعت کمتری از زخم اثنی عشر التیام می‌یابد، بیشتر احتمال بدخیمی دارد و اغلب همراه با التهاب معده (گاستریت) است.
اکثر زخم‌ها کوچک هستند. پراکندگی زخم‌های پپتیک، معمولا در ابتدای معده است.
عوارض خطرناک زخم پپتیک شامل سوراخ شدن دوازدهه، خونریزی گوارشی، سوراخ شدن معده و راه یافتن اسید و ترشحات به حفره‌ی صفاق، انسداد گوارشی و بروز بدخیمی (سرطان معده) در بافت زخم است.
متخصصان و حتی فعالان طب سنتی معتقدند که با آغاز فصل پاییز این دردها سراغ انسان می‌آیند. بدون شک زخم معده یا زخم اثنی‌عشر از بیماری‌هایی است که در فصل پاییز دیده می‌شود.
ارتباط بین فصل پاییز و درد معده تقریبا مسئله‌ا‌ی ثابت شده است و حاکی از آن است که شیوع و بروز زخم‌های معده و اثنی‌عشر در فصل‌های بهار و پاییز بیشتر از زمستان و تابستان است.
اما این‌که علت اصلی بروز و شیوع این بیماری‌ها در این فصل چیست مسئله‌ی صددر صد اثبات شده‌ای نمی‌تواند باشد.
شاید بتوان گفت که فعال شدن میکروب‌ها یا عوامل دیگری مثل مصرف سیگار، استرس، بیماری‌های مزمن، رژیم غذایی غلط و عوامل ژنتیک باعث بروز این بیماری‌ها می‌شود.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که شایع‌ترین عامل، هلیکوباکتر است. فعالیت این ارگانیزم در فصل پاییز بیشتر می‌شود.
هرچند نباید این نکته را نیز فراموش کرد که بیشتر دردهای معده ناشی از زخم نیستند و می‌تواند ناشی از سوء هاضمه باشد که علل خیلی مرتبطی با تغیرات فصلی ندارد.
چطور تشخیص دهیم؟
باید قبل از آغاز هر درمانی بررسی‌های پزشکی زیادی در این خصوص انجام بگیرد.
بسیاری از بیمارانی که درد شکم دارند به خودی خود احتیاجی به آندوسکوپی ندارند و با یک معاینه‌ی ساده وآزمایش‌های اولیه وتوجه به رژیم غذایی می‌توان بیماری را تشخیص داد
گاهی اوقات برخی از بیماران به دلایلی مثل سابقه‌ی فامیلی سرطان یا سن بالاتر از 45سال یا دردی که با درمان‌های اولیه خوب نشده یا اگر تست‌های آزمایشی عادی منجر به تشخیص نشده باشد به آندوسکپی و بررسی‌های دیگر نیاز پیدا می‌کنند.
اگر علائم بالینی بیمار مشکوک به زخم باشد در صورت نیاز آندوسکوپی انجام می‌دهیم.
اگر متوجه می‌شویم وتشخیص داده شود که این بیمار دچار زخم معده شده باید در مرحله‌ی بعدی ارگانیزم هلیکوباکتر بررسی شود و براساس آن تصمیم به درمان می‌گیریم اما اگر معاینات پزشکی نشان دهد که این فرد زخم ندارد به عنوان سوء هاضمه در خصوص نوع درمان او تصمیم می‌گیریم.
منبع:hamshahrionline.ir