متاسفانه بسیاری از ما تا مشکل جسمانی جدی برایمان به وجود نیاید برای پیشگیری و آگاهی از وضعیت جسمانی خود به پزشک مراجعه نمی کنیم. یکی از مهمترین این بیماری ها که اگر با آگاهی و دقت بیشتر کنترل و مراقبت شوند مشکلات کمتری به دنبال خواهندداشت بیماری های ناحیه دستگاه تناسلی هستند.
بیماری های ناحیه دستگاه تناسلی زنان
ترشحات قارچی
ترشح در سامانه تناسلی زنان غیرطبیعی نیست اما اگر همراه با بوی تند و رنگ خاص با سوزش و خارش توام باشد احتمال می رود که فرد دچار عفونت های قارچی شده باشد و برای درمان اغلب کرم های واژینال تجویز می شود. البته استفاده از آن ها باید طبق دستور پزشک باشد و نباید بیش از سه تا چهار روز ادامه داشته باشد. گاهی دهانه رحم قرمز و ملتهب است. در این حالت ترشحات چرکی همراه با سوزش و خارش هستند. در این صورت با استفاده از تست های تخصصی و پیشرفته و با تشخیص نوع میکروب، مشکل قابل حل است.
بیماری های التهابی لگن
با توجه به این که ساختار این بخش از بدن حالت مکنده دارد، عفونت و آلودگی ها را به داخل می کشاند. به علاوه مجرای ادرار زنان به واژن نزدیک است و جنس بافت بیرونی دستگاه تناسلی زنان هم از جنس مخاط است و خیلی راحت تر عفونت را به خود جذب می کند و به درون می برد. به همین دلیل عفونت های ادراری باعث عفونت های واژن می شوند و برعکس.
همین موضوع باعث بیماری های التهابی لگن می شود. یعنی رحم، لوله های رحم و تخمدان ها را درگیر می کند و کمپلکس عفونی را در داخل لگن به وجود می آورد که اگر با آبسه های عفونی نیز همراه باشد بیمار باید در بیمارستان بستری شود و آنتی بیوتیک تزریق دریافت کند. البته مصرف بی رویه آنتی بیوتیک باعث مقاوم شدن بدن بیمار به این دارو، ضعیف تر شدن او و پاسخ ندادن به درمان می شود. به همین خاطر آنتی بیوتیک ها حتما باید با آزمایش، تحت نظر متخصص و با اطمینان تجویز شوند.
توجه به تغذیه و خواب کافی
غذاهای مقوی و خواب و استراحت کافی و رژیم غذایی متعادل و نوشیدن مقدار زیاد مایعات برای سلامت دستگاه تناسلی هم مفید است. استفاده از سویا باعث رفع خشکی واژن می شود. سویا به حفظ رطوبت طبیعی واژن بیشتر کمک می کند.
زگیل و هرپس
یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی زگیل های تناسلی هستند که ممکن است در سایزهای مختلف دیده شوند که به هیچ وجه نمی توان بدون مراجعه به پزشک آن را درمان کرد. پزشکان معتقدند که علت ابتلای فرد فقط از طریق رابطه جنسی است. در سنین 11 تا 26 سالگی فرد می تواند از واکسن استفاده کند و تا پنج سال برای او ایمنی ایجاد خواهدکرد.
هرپس های تناسلی هم از دیگر بیماری های مقاربتی به شمار می روند. هرپس ها ضایعات بسیار دردناکی هستند شبیه تاول در قسمت خارجی دستگاه تناسلی. هنگام ابتلا به هرپس تناسلی مریض بسیار بدحال است، تب می کند و درد زیادی دارد که معمولا با مراجعه به پزشک متخصص با قرص و پماد درمان می شود. اما موضوع قابل توجه در تمام این گونه بیماری ها پیشگیری و رعایت بهداشت فردی و به ویژه در قبل و بعد از ارتباط جنسی است.
عفونت های ادراری
در عفونت های ادراری مریض با تکرر ادرار، سوزش یا حتی خون در ادرار مواجه خواهدشد. در این موارد حتما دارو با انجام آزمایش و تشخیص نوع میکروب تجویز می شود.
در مراحل پیشرفته به مدت سه روز آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز می شود و بعد از یک هفته، دوباره با آزمایش ادرار پزشک تشخیص می دهد که بیماری برطرف شده یا خیر. ابتلا به عفونت های ادراری دلایل مختلفی دارد مثل عفونت مثانه که معمولا بر اثر نگاه داشتن بیش از حد ادرار، عدم تخلیه کامل آن، نقص های مادرزادی، انسداد یا باریک بودن بیش از حد گردن مثانه، وجود سنگ در آن و... به وجود می آید. البته این مشکلات فقط با استفاده از عکس های رنگی توسط پزشک تشخیص داده می شوند. فردی که به این گونه عفونت ها مبتلا می شود باید مراقب باشد تا دیگران را مبتلا نکند.
در عفونت های ادراری مریض با تکرر ادرار، سوزش یا حتی خون در ادرار مواجه خواهدشد.
معاینات ضروری
خانم ها حتما باید دو بار در سال برای انجام معاینه و بررسی قسمت های مختلف رحم به پزشک متخصص مراجعه کنند و هر سال تست دهانه رحم (پاپ اسمیر) را تکرار کنند. البته بعضی پزشکان متخصص عقیده دارند که اگر بعد از دو تا سه بار انجام این آزمایش، فرد مشکلی نداشته باشد می تواند هر سه سال یک بار آن را تکرار کند که البته این موضوع نیز باید حتما با نظر پزشک متخصص توصیه شود. غربالگری نیز روشی برای تشخیص زودهنگام بیمارانی است که هنوز فاقد علائم و نشانه های آن عارضه هستند. تست های غربالگری پزشکی روش خوبی برای حفظ سلامت افراد است.
ترشحات دستگاه تناسلی
یکی از عفونت های شایع بین خانم ها نوعی قارچ یا میکروب است که در صورت ابتلا علائمی مثل سوزش، خارش و ترشحات را به دنبال دارد، ترشحات کم که بو و رنگ خاصی ندارند اغلب طبیعی هستند و مشکلی به وجود نمی آورند.
درمان به موقع عفونت ها
چند نوع عفونت در ناحیه واژن بسیار رایج است؛ عفونت های قارچی و واژینوز باکتریایی. عامل عفونت های قارچی انواع مختلفی از قارچ ها هستند؛ در حالی که واژینوز باکتریایی به دلیل رشد بیش از حد باکتری ها در واژن بروز می کند.
راه های پیشگیری؛ بهداشت فردی
مهم ترین چیزی که زنان برای پیشگیری از ابتلا به عفونت های دستگاه تناسلی باید به آن توجه داشته باشند این است که از آب آلوده یا سرویس های بهداشتی بین راهی استفاده نکنند.
البته آلودگی سرویس های بهداشتی نباید باعث شود از رفتن به دستشویی خودداری کنند زیرا باقی ماندن ادرار در مثانه مشکلات بیشتری را برای فرد به دنبال خواهدداشت.
برای شستن سطح خارجی و داخلی اندام تناسبی هم نباید از صابون های بودار یا شوینده های قوی استفاده کرد چون باعث حساسیت بیشتر و مقاوم شدن بدن در برابر باکتری ها می شود.
بهداشت فردی مثل شستن دست ها و خشک نگه داشتن واژن (با دستمال های استاندارد غیرحساسیت زا) از مواردی است که باید حتما به آن ها توجه شود. ضمن این که بهداشت در ارتباط جنسی هم موضوع بسیار مهمی است که حتما باید به آن توجه شود.
قبل و بعد از رابطه جنسی هر دو طرف باید کلیه موارد بهداشتی را رعایت کنند. بهتر است مثانه به طورکامل قبل از رابطه جنسی تخلیه شود چون اسیدیته ادرار باعث کشتن بسیاری از میکروب ها می شود.
سطح خارجی واژن همیشه باید تمیز و خشک باشد. در نتیجه باید در انتخاب لباس های زیر دقت کرد که حتما از نوعی باشند که گرما و رطوبت را افزایش ندهند و باعث حساسیت و خارش هم نشوند.
استفاده از لباس های نایلونی، تنگ یا خیس حتی هنگام ورزش هم باعث فراهم آمدن محیط مناسبی برای تولید و رشد انواع عفونت های دستگاه تناسلی می شود.
استفاده از ژل های بهداشتی بانوان مفید است، البته اگر حساسیت زا نباشند.
از هیچ کدام از شوینده ها نباید بیش از حد استفاده شود چون بعد از مدتی بدن نسبت به آن ها هم مقاوم می شود. اگر به هر دلیلی هم ترشحات واژن به اندازه کافی نباشد می توان از وازلین های بهداشتی یا ژل های مخصوص استفاده کرد. چون خشکی بیش از حد هم باعث به وجود آمدن زخم می شود.
تامپون یا نوار بهداشتی باید به طور مرتب و منظم عوض شود. اما برای جذب ترشحات دیگر نباید از نوار بهداشتی استفاده کرد. زیرا این ترشحات گرما و رطوبت واژن را حفظ می کنند.
منبع: ماهنامه همشهری تندرستی/ برترین ها