همه چیز درباره آمنیوسنتز

آمنیوسنتز یک تکنیک پزشکی تشخیص قبل از تولد می‌باشد که در طی آن مقدار کمی از مایع آمنیون گرفته‌می‌شود و مورد بررسی ژنتیکی قرارمی‌گیرد.

آمنیوسنتز یک روش تشخیص قبل از تولد است که در آن مایع اطراف جنین برداشته شده و برای تشخیص ناهنجاریهای کروموزومی و ژنتیکی و نقائص لوله عصبی جنین به آزمایشگاه ژنتیک ارسال می گردد.کیسه آمنیوتیک پراز مایع در داخل رحم قرار داشته و جنین در آن بصور معلق زندگی می‌کند. سلولهای جنینی ، پروتئینها و ادرار جنینی هم در این مایع وجود دارد.

اطلاعاتی در مورد جنین و کیسه آب:
یک جنین مواد مغذی را از طریق جفت بدست می آورد. جفت تنها ساختاری است که در تمام طول بارداری به دیواره رحم چسبیده است. جنین اکسیژن و مواد مغذی را از طریق جفت از مادر بدست می‌آورد. و همچنین مواد مضر را از طریق جفت دفع می‌کند. خون جنین از راه بند ناف به جفت می‌رود.

 نحوه  انجام عمل آمنیوسنتز :

آمنیوسنتز عملی است که طی آن مقدار اندکی از مایع اطراف جنین (مایع آمنیوتیک) نمونه‌برداری می‌شود. آمنیوسنتز در مطب پزشک یا بیمارستان و معمولا در هفته‌های 15 تا 21 بارداری انجام می‌شود.
هنگام انجام آمنیوسنتز، پزشک از مانیتور سونوگرافی که تصویری روشن از وضعیت جنین در رحم و نیز مایع آمنیوتیک ارائه می‌دهد، استفاده می‌کند. پس از مشاهده و بررسی تصویر مزبور، وی سوزن بسیار باریکی را از راه شکم به درون رحم زن باردار فرو برده و حدود 20 میلی‌ لیتر از مایع آمنیوتیک را بیرون می‌کشد.

 انجام این بخش از آمنیوسنتز تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد. به گفته بسیاری از زنان باردار انجام آمنیوسنتز هیچ گونه صدمه و ناراحتی خاصی در بر ندارد. پس از تهیه مایع آمنیوتیک، می‌توان آزمایش‌های گوناگونی را برای تشخیص بسیاری از اختلالات کروموزومی و سایر بیماری‌ها بر روی آن انجام داد.

از آمنیوسنتز برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی استفاده می‌شود

 اقدامات پس از عمل جراحی:

بیماران ممکن است در ابتدا احساس ضعف و تهوع داشته باشد.
موارد هشدار در مورد ریزش مایع یا خون
درد شدید شکمی برای چند ساعت
تب ( درجه حرارت بالای 38 در جه سانتی گراد.)
برخی از پرشکان انجام فعالیت جنسی و ورزش را یک روز پس از عمل ممنوع می کنند. روز پس از عمل می تواند فعالیت طبیعی خود را دنبال کنند .
زنان با گروه خون دارای RH منفی بایستی روگام تزریق کنند.

 کدام گروه از زنان باردار کاندید انجام آمنیوسنتز هستند؟

تست‌های غربالگری که با نمونه‌گیری مقدار اندکی از خون زن باردار و گاه همراه سونوگرافی انجام می‌شوند، می‌توانند ریسک ابتلا به سندرم داون یا اختلالات لوله عصبی را مشخص کنند. انجام این تست‌ها محدود به سن خاصی نیست و برای تمامی زنان باردار در هر سنی قابل انجام است.

 وقتی نتایج آزمون‌های غربالگری نشان‌دهنده ریسک بالای بارداری برای ابتلا جنین به هر یک از بیماری‌های مادرزادی مورد بررسی باشد، باید آمنیوسنتز را به عنوان یک تست تشخیصی مد نظر قرار داد. همچنین زنانی که به دلیل سن بالا و یا وجود سابقه فامیلی اختلالات کروموزومی دارای ریسک بالایی هستند نیز کاندید انجام آمنیوسنتز به شمار می‌روند.

 زنان باردار میانسال در مقایسه با زنان باردار جوان به میزان بیشتری در معرض خطر ابتلا جنین خود به سندرم داون و یا دیگر بیماری‌های مادرزادی قرار دارند. اگر زن بارداری مایل به انجام آمنیوسنتز نیست یا برای انجام آن با منعی مواجه است باید در این مورد با پزشک خود و یا مشاور و متخصص ژنتیک مشورت کند.

 در اوایل بارداری، از آمنیوسنتز برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی و مشکلات جنینی دیگر استفاده می‌شود. مانند:

- سندرم داون (تریزومی 21)
- تریزومی 13
- تریزومی 18
- سندرم X شکننده
- ناهنجاری‌های نادر متابولیکی ارثی
- نقص لوله عصبی (آنانسفالی و اسپینابیفیدا)بوسیله سطح آلفافیتوپروتیین پلاسما

آزمایش آمنیوسنتز حدود یک درصد خطر سقط جنین را به همراه دارد

 چه مواردی را نمی‌توان با آمنیوسنتز مورد بررسی قرار داد؟

در هر حاملگی ریسکی حدود 5-3 درصد برای بروز اختلالات مادرزادی با علل نامشخص، وجود دارد. برای نمونه می‌توان از عارضه لب شکری، اختلالات ذهنی و آسیب‌های قلبی – عروقی نام برد. روش آمنیوسنتز در بررسی این گروه از اختلالات و بیماری‌های مادرزادی کاربردی ندارد.

 خطرات و عوارض جانبی آزمایش آمنیوسنتز

آزمایش آمنیوسنتز ژنتیکی به بررسی وجود 23 جفت کروموزوم و طبیعی بودن ساختار آن ها می پردازد. این یک آزمایش عادی نیست و به همه افراد توصیه نمی گردد. این آزمایش ممکن است عوارضی در پی داشته باشد، البته تمام بیماران دچار این عوارض و خطرات نمی شوند؛ ولی داشتن اطلاعات در این باره می تواند مفید باشد.

گرفتگی عضلانی و لک بینی
ممکن است بعد از انجام آزمایش، به مدت چند ساعت دچار گرفتگی عضلانی شوید؛ که بهترین درمان برای این گرفتگی استراحت است. اگر بعد از آزمایش دچار لکه بینی شدید، نگران نباشید ممکن است یک تا دو روز ادامه داشته باشد.

نشت مایع آمنیوتیک
چکیدن زیاد و مداوم مایع آمنیوتیک می تواند خطرناک باشد و در این صورت حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. اما در 1 تا 2 درصد از بیماران، چکیدن به میزان 1 تا 2 قاشق چای خوری از طریق واژن، به وجود می آید؛ که در اکثریت موارد غشای پرده در عرض 48 ساعت بسته می شود و این چکیدن متوقف می شود و بارداری به حالت عادی خود باز می گردد.

آسیب دیدگی جنین
آزمایش آمنیوسنتز به همراه سونوگرافی صورت می گیرد. از طریق سونوگرافی محل قرارگیری جفت، جنین و کیسه آمنیوتیک مشخص می گردد و سپس سرنگ آمنیوسنتز وارد کیسه آمنیوتیک می شود. به دلیل همکاری سونوگرافی در این آزمایش، آسیب دیدن جنین بسیار نادر است.

سقط جنین
آزمایش آمنیوسنتز حدود یک درصد خطر سقط را به همراه دارد. در این آزمایش باید مزایای آن را سنجیده و انجام آن بر مبنای خطرات، صورت پذیرد. مثلا ممکن است مادری که بالای 40 سال دارد و سابقه نازایی داشته است؛ حاضر به انجام هیچ گونه آزمایشی که خطر سقط جنین را افزایش می دهد نباشد، حتی اگر قرار باشد فرزندش با ناهنجاری های کروموزومی به دنیا بیاید.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته

منابع:isna.ir

farzand.net